Μιτάννι

Το βασίλειο των Μιτάννι, γνωστό στους λαούς της περιοχή, και στους Ασσύριους, ως Χανιγκαλμπάτ και στους Αιγύπτιους ως Ναχαρίν και Μετάνι, κάποτε εκτεινόταν από το σημερινό βόρειο Ιράκ, προς τα νότια διαμέσου της Συρίας και μέσα στην Τουρκία και θεωρείτο ένα μεγάλο κράτος της εποχής του, παρόλο που σήμερα είναι σε μεγάλο βαθμό λησμονημένο.

Λίγες καταγραφές του λαού αυτού υπάρχουν σήμερα, αλλά η αλληλογραφία μεταξύ των βασιλέων των Μιτάννι με εκείνους της Ασσυρίας και της Αιγύπτου, όπως επίσης και το παλαιότερο στον κόσμο εγχειρίδιο εκπαίδευσης αλόγων, παρέχουν μαρτυρίες για ένα πλούσιο κράτος, που ήκμασε μεταξύ του 1500 και του 1240 π.Χ. Κατά το έτος 1350 π.Χ., το κράτος των Μιτάννι ήταν αρκετά ισχυρό, ώστε να συμπεριλαμβάνεται στον Όμιλο Των Μεγάλων Δυνάμεων μαζί με την Αίγυπτο, το βασίλειο των Χάττι, τη Βαβυλωνία και την Ασσυρία.

Αρχίζοντας, όμως, κατά τον 14ο αιώνα π.Χ., οι επιδρομές των Ασσυρίων αποδυνάμωσαν το βασίλειο των Μιτάννι, καθώς ο Ασσύριος βασιλιάς Ασσούρ-Ουμπαλίτ Α’ (βασ. 1365-1330 π.Χ.) απορρόφησε σημαντικές περιοχές. Διαμάχες γύρω από τη διαδοχή ανάμεσα στη βασιλική δυναστεία των Μιτάννι προστέθηκαν στις δυσκολίες του βασιλείου, και αυτή η έλλειψη ενότητας έκανε το κράτος των Μιτάννι εύκολη λεία για τους Χιττίτες υπό τον βασιλιά Σουπιλουλιούμα Α’ (βασ. περ. 1244-1208 π.Χ.), ο οποίος απέλασε μεγάλο μέρος του πληθυσμού και το αντικατέστησε με Χιττίτες.

Ο Ασσύριος βασιλιάς Αντάντ-Νιραρί Α’ (βασ. περ. 1307-1275 π.Χ.) κατέλαβε την περιοχή και, ξανά, απέλασε τμήματα του πληθυσμού, αντικαθιστώντας τα με Ασσύριους υπηκόους. Ο γιος και διάδοχός του, Σαλμανέσερ Α’, ολοκλήρωσε την κατάκτηση της χώρας των Μιτάννι περί το 1250 π.Χ., και ο γιός του, Τουκουλτί-Νινουρτά Α’ (βασ. περ. 1244-1208 π.Χ.), νίκησε τους Χιττίτες στη μάχη της Νιρίγια περίπου στα 1245 π.Χ., εξαφανίζοντάς τους ως δύναμη στην περιοχή και εξαλείφοντας το πια πολύ περιορισμένο Βασίλειο των Μιτάννι, το όποιο τότε έγινε μέρος της Ασσυριακής Αυτοκρατορίας.

Ο Λαός των Μιτάννι και η Ονομασία

Το βασίλειο των Μιτάννι ασκούσε εξουσία πάνω στην βόρεια περιοχή ανάμεσα στον Τίγρη και στον Ευφράτη μεταξύ περ. του 1475 π.Χ. και του 1275 π.Χ. Οι πρώιμοι κάτοικοι της περιοχής έχουν ποικιλόμορφα αναγνωριστεί ως μεταναστεύοντες Ινδο-Ιρανοί ή Ινδο-Άρυοι, ενώ έχουν ακόμα ταυτιστεί με τους Σημίτες Υκσώς, αλλά η εθνικότητά τους συνεχίζει να είναι θέμα συζήτησης. Οι ερευνητές έχουν προσπαθήσει να τους ταυτίσουν με κάποια ομάδα στη βάση των ονομάτων των θεών που έχουν αναφερθεί σε μια συνθήκη με τους Χιττίτες, αλλά τόσο οι Ινδο-Άρυοι όσο και οι Ινδο-Ιρανοί (κάποτε μέρος της ίδια μεταναστευτικής ομάδας από την Κεντρική Ασία) λάτρευαν θεούς όπως ο Ίντρα, ο Μίθρα και ο Βαρούνα, μεταξύ άλλων.

Πιστεύεται ότι η κυβερνώσα τάξη ήταν οι πολεμιστές που ήταν γνωστοί ως Μαρυάννου, οι οποίοι έδωσαν στο βασίλειο το όνομα Μιτάννι, όταν μεταφράστηκε από τους Αιγύπτιους ως “Ναχάριν” και “Μετάνι”. Οι Ασσύριοι γνώριζαν τη χώρα ως Χανιγκαλμπάτ ( επίσης αναφερόμενη ως Κχανιγκαλμπάτ, Χάνι-Ραμπάτ), και οι Χιττίτες αναφέρονταν στο λαό ως οι Χουρρίτες και την περιοχή τους ως η γη των Χούρι (ή Χούρρι) και η γη των Χουρροτών, και έτσι οι σημερινοί ερευνητές συμφωνούν ότι ήταν Χουρρίτες. Χρησιμοποιούσαν τη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών, η οποία εκείνη την εποχή ήταν μια Ινδο-Ιρανική γλώσσα, η Χουρριτική. Η ερευνητής Γκουέντολιν Λέικ γράφει:

Ο πληθυσμός των Μιτάννι ήταν ως επί το πλείστο Χουρρίτες, αλλά η κυβερνώσα ελίτ ήταν Ινδο-Ευρωπαίοι πολεμιστές που αυτοαποκαλούντο Μαρυάννου και λάτρευαν θεότητες με Βεδικά ονόματα όπως Ιντάρ, Ουρουάνα και συλλογικές θεότητες (Ντέβα). Αυτή η ελίτ επρόκειτο να έλθει σε επιγαμίες με τον ντόπιο πληθυσμό, όπως τ αονόματα των παιδιών τους μαρτυρούν. (120)

Η πρωτεύουσα των Μιτάννι ήταν η Ουασουκάνι, τοποθετημένη στις πηγές του ποταμού Χαμπούρ, παραποτάμου του Ευφράτη. Το όνομα “Ουασουκάνι” είναι παρόμοιο με την κουρδική λέξη “μπασκάνι” με το “μπας” να σημαίνει “καλό” και το “κάνι” να σημαίνει πηγάδι ή πηγή, και έτσι μεταφράζεται ως “πηγή του καλού” αλλά και επίσης “πηγή πλούτου”. Ορισμένοι μελετητές έχουν ισχυριστεί ότι η αρχαία πόλη της Σικάν ήταν χτισμένη στην τοποθεσία της Ουασουκάνι και ότι τα ερείπιά της μπορούν να εντοπιστούν κάτω από τον λόφο Τελ Ελ Φαχαρίγια κοντά στο Γκοζάν της Συρίας.

Μιας και υπάρχουν λίγες γραπτές μαρτυρίες από τους ανθρώπους αυτούς, όμως, οποιαδήποτε συζήτηση πάνω στο Βασίλειο των Μιτάννι περιλαμβάνει εν τέλει μεγάλο βαθμό εικασίας. Το τι οι βασιλείς των ανθρώπων αυτών έπρατταν και με ποια άλλα κράτη αλληλοεπιδρούσαν είναι γνωστά, αλλά τίποτα δεν είναι γνωστό για την καθημερινή ζωή των πολιτών και τις θρησκευτικές πεποιθήσεις τους. Είναι φανερό, πάντως, ότι ήταν μια υπολογίσιμη δύναμη στη Μέση Ανατολή στις αρχές του 1500 π.Χ.

Το Μεγάλο Βασίλειο

Στο απόγειο της η δύναμη του, το βασίλειο των Μιτάννι, ήλεγχε τις εμπορικές οδούς που κατέβαιναν τον Χαμπούρ ως το Μάρι και ανέβαιναν τον Ευφράτη ως την Καρχεμίς. Επίσης ήλεγχαν τον Άνω Τίγρη και τις πηγές του στη Νινευή. Οι σύμμαχοι τους συμπεριλάμβαναν την Κιζουάτνα στη νοτιοανατολική Ανατολία, το Μουκίς, που εκτεινόταν ανάμεσα στην Ουγγαρίτ και την κάπνα Κάτνα δυτικά του Ορόντη προς τη θάλασσα, και τη Νϊγια, που ήλεγχε την ανατολική όχθη του Ορόντη από την Αλαλάχ έως νότια, διαμέσου της Αλέππο, της Έμπλα και της Χάμα, ως την Κάτνα και Καντές στη σημερινή Συρία.

Προς ανατολάς, οι Μιτάννι είχαν καλές σχέσεις με τους ομιλούντες την Χουρριτική γλώσσα Κασσίτες, των οποίων η επικράτεια αντιστοιχεί με το σημερινό Κουρδιστάν. Τα εδάφη των Μιτάννι στη Βόρεια Συρία συνόρευαν στα δυτικά τους με την ανατολική πλευρά της Ανατολίας και εκτεινόταν ανατολικά έως την πόλη Νούζι (σημερινό Κιρκούκ, Ιράκ) και τον ποταμό Τίγρη στα ανατολικά. Στα νότια, εκτείνονταν από την Αλέππο έως το Μάρι στον Ευφράτη στην ανατολή. Ολόκληρη η περιοχή επέτρεπε τη γεωργία δίχως τεχνητή άρδευση. Κοπάδια βοοειδών, προβάτων, αλόγων και γιδιών εκτρέφονταν και οι Μιτάνν ήταν φημισμένοι ιππείς και αρματηλάτες.

Είναι καταγραμμένο ότι ήταν oi νεωτεριστές που ηγήθηκαν της ανάπτυξης του ελαφρού πολεμικού άρματος με ρόδες και χρησιμοποιούσαν ακτίνες παρά συμπαγείς ξύλινες ρόδες, όπως αυτές που χρησιμοποιούσαν οι Σουμέριοι, έτσι ώστε τα άρματα ήταν γρηγορότερα και ευκολότερα σε ελιγμούς. Ανασκαφές στα χιττιτικά αρχεία της Χαττούσα, κοντά στο σημερινό Μπογάζκαλε (Τουρκία) αποκάλυψαν το αρχαιότερο σωζόμενο εγχειρίδιο εκπαίδευσης αλόγων στον κόσμο. Το έργο είχε γραφτεί το 1345 π.Χ. σε τέσσερις πινακίδες και περιέχει 1080 γραμμές από έναν Μιτάννι εκπαιδευτή αλόγων ονόματι Κικκούλι, ξεκινώντας με τα λόγια, “Έτσι λέει o Κικκούλι, κύριος εκπαιδευτής αλόγων από τη γη των Μιτάννι” και περιγράφει διεξοδικά τις πρέπουσες μεθόδους εκπαίδευσης αλόγων.

Οι Βασιλείς των Μιτάννι

Λίγα είναι γνωστά για τους πρώιμους βασιλείς των Μιτάννι λόγω της συνακόλουθης καταστροφής της κουλτούρας τους από τους Ασσύριους, αλλά τα ονόματα των πρώιμων ηγεμόνων είναι γνωστά μέσα από την αλληλογραφία με άλλες χώρες. Κατά τον 16ο αιώνα π.Χ. οι πιο διακεκριμένοι βασιλείς φαίνεται να ήταν ο Κίρτα, ο γιος του Σουττάρνα Α΄ και ο Μπαρρατάρνα (επίσης αναφερόμενος και ως Παρσάταταρ). Ο βασιλιάς Σαούσταταρ (βασ. περ. 1430 π.Χ.) επέκτεινε τα όρια του βασιλείου των Μιτάννι μέσω της κατάκτησης της Αλαλάχ, της Νούζι, της Ασσούρ και της Κιζζουάτνα. Η Αίγυπτος, υπό τον Τούθμωσι Γ’ (βασ. 1479-1425 π.Χ.), νίκησε τους Μιτάννι στην Αλέππο μετά από μία μακρά περίοδο ανταγωνισμού για τον έλεγχο της περιοχής της Συρίας.

Ο βασιλιάς των Μιτάννι Αρτατάμα Α΄ βασίλεψε κατά την περίοδο των Αιγυπτίων Φαραώ Αμενχοτέπ Β’ (1425-1400 π.Χ.) και Τούθμωσι Δ΄ (1400-1390 π.Χ.), αλλά λίγα είναι γνωστά για αυτόν, πέρα από τις προσπάθειές του να συνάψει συνθήκες με την Αίγυπτο μέσω γάμων. Ο γιος του Σουττάρνα Β΄ κανόνισε τον γάμο της κόρης του, Κιλου-Χέπα με τον Αμενχοτέπ Γ΄ (βασ. 1392-1353 π.Χ.), ισχυροποιώντας τις σχέσεις και βοηθώντας τους Μιτάννι να παγιώσουν την ισχύ τους και να ασφαλίσουν τα σύνορά τους.

Υπό τον Σουττάρνα Β΄ οι Μιτάννι έφτασαν στο ύψιστο σημείο της ισχύος και της φήμης τους και συγκαταλέγονταν στον επονομαζόμενο Όμιλο των Μεγάλων Δυνάμεων (επίσης γνωστό και ως Κλαμπ των Μεγάλων Δυνάμεων). Αυτό αποτελεί μία σύγχρονη επινόηση για τα δυνατότερα κράτη της περιοχής συμπεριλαμβανομένων της Αιγύπτου, της Βαβυλωνίας και του Βασιλείου των Χάττι (Χιττίτες) της Ανατολίας, που αλληλοεπιδρούσαν μεταξύ τους διαμέσου του εμπορίου και συμμαχιών.

Συνθήκες και εμπορικές συμφωνίες έχουν επιβιώσει από αυτή την εποχή και ύστερες περιόδους, αλλά τίποτα πιο ουσιώδες, για να δώσει μία καθαρή εικόνα του πως οι Μιτάννι λειτουργούσαν ως πολιτική και πολιτιστική δύναμη στην περιοχή. Άλλοι πολιτισμοί είναι καλά καταγεγραμμένοι, αλλά πώς, και συχνά πότε, οι Μιτάννι αλληλοεπιδρούσαν μαζί τους απέχει από το να είναι ξεκάθαρο. ο ερευνητής Μαρκ Φαν ντε Μίερουπ σχολιάζει:

Η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζουμε είναι η αβεβαιότητα σχετικά με τη χρονολόγηση. Παρόλο που μπορεί να νιώθουμε προσεκτικά σίγουροι αναφορικά με την αλληλουχία των κυβερνητών και τη διάρκεια της βασιλείας τους σε συγκεκριμένα κράτη, πληροφορίες σχετικά με άλλους βασιλείς και βασίλισσες παραμένουν πολύ ασαφείς. Έτσι, ακόμη και η συγγραφή της ιστορίας του κράτους των Μιτάννι, για παράδειγμα, θέτει μεγάλες δυσκολίες, καθώς δεν μπορούμε να χρονολογήσουν γεγονότα βασισμένοι σε τεκμήρια από το ίδιο το κράτος. Πρέπει να βασιστούμε σε συγχρονισμούς με την Αίγυπτο και τους Χάττι, για να βρούμε περίπου πότε και για πόσο βασίλεψε ένας βασιλιάς των Μιτάννι. (130)

Μία από τις καλύτερα καταγεγραμμένες περιόδους των βασιλέων των Μιτάννι είναι εκείνη της βασιλείας του Σουττάρνα Β΄ και του γιου του Τουσράττα, μόνο λόγω της αλληλογραφίας που είναι γνωστή ως οι Επιστολές της Αμάρνα, και ακόμη και αυτή είναι μετά βίας ολοκληρωμένη.

Ο Βασιλιάς Τουσράττα και ο ερχομός των Χιττιτών

Η κόρη του βασιλιά Τουσράττα, η πριγκίπισσα Ταντουχέπα (επίσης αναφερόμενη και ως Ταντουχίπα), κανονίστηκε να παντρευτεί τον Αμενχοτέπ Γ΄ ως μέρος μιας συνθήκης που περαιτέρω εξισορροπούσε τη δύναμη μεταξύ των δύο κρατών. Ορισμένοι ερευνητές έχουν ταυτίσει την Ταντουχέπα με τη διάσημη Αιγύπτια βασίλισσα Νεφερτίτη (έζησε περ. 1370 έως περ. 1336 π.Χ.) σύζυγο του γιου του Αμενχοτέπ, Ακενατόν (βασ. 1353-1336 π.Χ.) ή με την ελάσσονα σύζυγο Κίγια, αλλά αυτοί οι ισχυρισμοί γενικά δεν έχουν γίνει αποδεκτοί από τους ερευνητές.

Ο Τουσράττα έστειλε μία μεγάλη προίκα μαζί με την κόρη του, η οποία περιελάμβανε το άγαλμα της πολιούχου θεότητας της Ουασουκάννι, τη θεότητα της ευφορίας Σάουσκα. Ο Αμενχοτέπ ήταν άρρωστος εκείνη την περίοδο και η Σαούσκα, που επίσης επέβλεπε πάνω στη θεραπεία, στάλθηκε να καταπραΰνει οτιδήποτε τον εξασθενούσε αλλά επίσης, ως θεότητα του έρωτα, να ευλογήσει τον γάμο και να ενισχύσει την ένωση. Μία λίστα με τα δώρα συμπεριλαμβάνονται στην αλληλογραφία μεταξύ δύο βασιλέων και περιελάμβανε χρυσό, πλούσια διακοσμημένες σέλες αλόγων και καθίσματα καμηλών, χρυσαφικά και ακριβά ενδύματα.

Αυτή η συνθήκη δοκιμάστηκε δύο φορές. Αρχικά, όταν ο Τουσράττα έπειτα έγραψε στον Αμενχοτέπ Γ΄ ότι δεν είχε λάβει τόσο χρυσό από την Αίγυπτο ως μέρος των εγγυήσεων του γάμου όσο περίμενε και μετά όταν η εξουσία του Τουσράττα ετέθη εν αμφιβόλω από ένα πραξικόπημα στη γενέθλια πόλη του. Αυτή η συνθήκη δεν θα επιβίωνε αυτής της δεύτερης δοκιμασίας, η οποία περιλάμβανε μία διαμάχη ισχύος στο Ουασουκάννι μεταξύ του Τουσράττα και ενός συγγενούς του (πιθανότατα του αδελφού του), γνωστού ως Αρτατάμα Β΄. Η Αίγυπτος υποστήριξε τον Τουσράττα σε αυτήν τη σύγκρουση, ενώ ο Χιττίτης βασιλιάς Σουπιλουλιούμα Α΄ (βασ. περ. 1344-1322 π.Χ.) στήριξε τον Αρτατάμα Β΄. Ο ερευνητής Πολ Κρίβατσεκ σχολιάζει:

Οι Χιττίτες ανταγωνίζονταν με το βασίλειο των Μιτάννι, το οποίο είχε αποκλείσει τον βορρά της Μεσοποταμίας καθόλη τη διαδρομή από πλησίον της θάλασσας στα δυτικά έως τα όρη στα ανατολικά, από την περιοχή της Αλέππο έως την περιοχή του Κιρκούκ. (210)

Οι Χιττίτες, ελπίζοντας να σπάσουν τον έλεγχο των Μιτάννι στις εμπορικές οδούς, φαίνεται να είχαν προβεί σε συμφωνία με τον Αρτατάμα Β΄ να οργανώσει ένα πραξικόπημα, αλλά φαίνεται ότι ο Τουσράττα είχε τη στήριξη των ευγενών του και φανερά είχε τη δύναμη της Αιγύπτου πίσω του στην αρχή. Ο Τουσράττα φαίνεται να ήταν προορισμένος να επικρατήσει, όταν η Αίγυπτος, φοβούμενη την αυξανόμενη δύναμη των Χιττιτών, απέσυρε τη στήριξή της. Ο Σουπιλουλιούμα Α΄, κουρασμένος από την διπλωματία και τώρα ελεύθερος να κάνει ό,τι ήθελε χωρίς φόβο για αιγυπτιακά αντίποινα, οδήγησε τις δυνάμεις του στο Ουασουκάννι και το κατέστρεψε. Ο Τουσράττα δολοφονήθηκε από τον γιο του, ίσως σε μία προσπάθεια να σωθεί η πόλη. Μετά την κατάκτηση αυτή, το βασίλειο των Μιτάννι κυβερνήθηκε για λίγο καιρό από τους Χιττίτες μέσω βασιλέων-μαριονετών, που προωθούσαν τους στόχους εκείνων.

Η Ασσυριακή κατάκτηση των Μιτάννι

Ο Σουπιλουλιούμα διαίρεσε το προηγούμενο βασίλειο σε δύο περιοχές με τις πρωτεύουσές τους στην Αλέππο και την Καρχεμίς. Το υπόλοιπο της περιοχής διατήρησε κάποιον βαθμό αυτονομίας, όντας όμως υποτελές κράτος, και μνημονευόταν από τους Χιττίτες ως Χανιγκαλμπάτ. Κάποια στιγμή, η περιοχή έπεσε κάτω από το ζυγό της Ασσυριακής Αυτοκρατορίας. ακριβώς πότε έγινε αυτό δεν είναι ξεκάθαρο, αλλά πιθανόν να ήταν κατά τη βασιλεία του Χιττίτη ηγεμόνα Μουρσίλι Β΄(βασ. 1321-1295 π.Χ.) και σίγουρα πριν τη βασιλεία του Τουνταλίγια Δ΄ και τη Μάχη της Νιχρίγια το 1245 π.Χ., η οποία σηματοδοτεί την παρακμή της Χιττιτικής Αυτοκρατορίας.

Ο Ασσύριος βασιλιάς Αντάντ-Νιραρί άφησε επιγραφές που αναφέρονται στο πως ένας ανερχόμενος Χιττίτης βασιλιάς Σαττουάρα Α΄ αμφισβήτησε τη δύναμή του και έτσι ο Αντάντ-Νιραρί Α΄ βάδισε κατά των Μιτάννι, συνέτριψε τις δυνάμεις τους στη μάχη και κουβάλησε τον Σαττουάρα Α΄ πίσω στην Ασσούρ, όπου υποχρεώθηκε να δώσει όρκο υποτέλειας στον Ασσύριο ηγεμόνα. Αν και ακόμα αυτόνομο κράτος, το βασίλειο τώρα όφειλε φόρο υποτέλειας και πίστη στην Ασσυρία και δεν θεωρείτο πια ως ισοδύναμο με τις άλλες δυνάμεις της περιοχής.

Το βασίλειο των Μιτάννι περιορίστηκε ακόμα πιο πολύ κατά τη βασιλεία του γιου του Αντάντ-Νιραρί, Σαλμανεσέρ Α΄ (βασ. 1270 με 1240 π.Χ.), όταν ο βασιλιάς Σαττουάρα Β’ των Μιτάννι επαναστάτησε κατά της Ασσυρίας με τη βοήθεια μιας νομαδικής φυλής γνώστης ως Αχλαμού περίπου το 1250 π.Χ. Οι δυνάμεις του Σαττουάρα ήταν καλά οργανωμένες, πλήρως εξοπλισμένες, και είχαν καταλάβει όλα τα ορεινά περάσματα και πηγάδια, για να αποκόψουν εντελώς όλες τις πηγές προμήθειας νερού του ασσυριακού στρατού και να εμποδίσουν κατά πολύ την προσπάθειά του για εύρεση τροφής.

Ακόμα και έτσι, πεινασμένος και διψασμένος, ο στρατός του Σαλμανεσέρ κατήγαγε συντριπτική νίκη. Ισχυρίζεται ο ίδιος στα αρχεία του ότι σκότωσε 14.400 άνδρες και ότι επιζώντες τυφλώθηκαν και μεταφέρθηκαν μακριά. Οι επιγραφές του μνημονεύουν την κατάληψη εννέα οχυρωμένων ναών, 180 πόλεις των Χουρριτών “μετατράπηκαν σε βουνά με συντρίμμια” και ο Σαλμανεσέρ “…έσφαξε σαν πρόβατα τον στρατό των Χιττιτών και των Αχλαμού των συμμάχων τους….”

Οι πόλεις από την Ταιντού (επίσης γνωστή ως Ταϊτή) έως την Ιρριντού, κατελήφθησαν (μία έκταση που σήμερα περιλαμβάνει το βόρειο Ιράκ διαμέσου της Συρίας) όπως και όλη η περιοχή της οροσειράς Κασιγιάρι εκτεινόμενο νότια έως και, περιλαμβανομένης της πόλης της Ελουχάτ ( επίσης γνώστης και ως Ελουχούτ, η οποία ήταν τοποθετημένη νοτιοανατολικά στη σημερινή Τουρκία). Μεγάλο μέρος του πληθυσμού των κατακτημένων περιοχών πουλήθηκαν ως σκλάβοι και εξορίστηκαν. Ο γιος του Σαλμανεσέρ, Τουκουλτί-Νινουρτά Α΄ νίκησε τους Χιττίτες στη Νιχιρίγια το 1245 π.Χ., δίνοντας τέλος στον έλεγχο τους στην περιοχή και απορροφώντας το κράτος των Μιτάννι πλήρως στην Ασσυριακή Αυτοκρατορία.

Επίλογος

Ακολούθως, το κράτος των Μιτάννι λησμονήθηκε ως πολιτική οντότητα, μέχρι την αρχαιολογική ανασκαφή στην περιοχή στις μέρες μας και την ανακάλυψη των Επιστολών της Αμάρνα στα 1887. Αυτές οι επιστολές, που βρέθηκαν στην περιοχή της ελ-Αμάρνα στην Αίγυπτο, είναι η αλληλογραφία μεταξύ των Αιγυπτίων μοναρχών και άλλων από τη Λέσχη των Μεγάλων Δυνάμεων, οι οποίες όπως αναφέρθηκε, περιελάμβαναν τους Μιτάννι.

Το βασίλειο των Μιτάννι συνεχίζει να θέτει προβλήματα στους ιστορικούς και τους αρχαιολόγους, όμως, λόγω της ολοκληρωτικής καταστροφής του από τους Ασσύριους. Ακόμα και σήμερα, οι περισσότεροι ερευνητές μπορούν να παρουσιάσουν μόνο ένα αδρό περίγραμμα της ιστορίας του βασιλείου και της κουλτούρας του βασισμένο στα πενιχρά υπάρχοντα στοιχεία και τεχνουργήματα, όπως κυλινδρικές σφραγίδες που ταυτίζονται με τους Μιτάννι. Ο ερευνητής Ε.Τζ. Κάντορ επί παραδείγματι γράφει:

Ανάμεσα στα κράτη της Δεύτερης Χιλιετίας π.Χ., το βασίλειο των Μιτάννι είναι από τα πιο τεχνητά και ολιγόχρονα. Για μερικούς αιώνες, συγκεκριμένες περιοχές της βόρειας Συρίας, εστιασμένες γύρω από την κοιλάδα του Χαμπούρ, τα οποία ούτε πριν ούτε μετά απόλαυσαν μία ανεξάρτητη πολιτική ένωση, χρησιμοποιήθηκαν ως μία μονάδα από μία μικρή ηγεμονεύουσα ομάδα, μία δυναστεία από βασιλείς με ινδοευρωπαϊκά ονόματα υποστηριζόμενους από μία τάξη ιππέων. Παρόλο που η ανεξαρτησία των Μιτάννι διατηρείτο μόνο μέσα από επιδέξιους χειρισμούς της ασταθούς ισορροπίας ισχύος που ήταν χαρακτηριστική του κόσμου της Εγγύς Ανατολής στο ύστερο μέρος της Δεύτερης Χιλιετίας, αυτό το κράτος ήταν κάποιες φορές αρκετά ισχυρό, ώστε να επεκτείνει την επιρροή και την ηγεμονία του πέρα από τα σύνορά του. (1)

Παρόλο που ο Κάντορ προχωρά να εξετάσει τεχνουργήματα σχετιζόμενα με τους Μιτάννι, η περιγραφή του για το ίδιο το κράτος, όπως και με άλλους ερευνητές, δεν προσφέρει κάτι παραπάνω από μία φευγαλέα ματιά στο πώς μπορεί να ήταν το κράτος των Μιτάννι. Παρόλο που σήμερα υπάρχει ο ισχυρισμός ότι είναι γνωστά περισσότερα για τους Μιτάννι σε σχέση με το παρελθόν, οι ερευνητές ακόμα εργάζονται με πρακτικά τις ίδιες πληροφορίες που είχαν στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα. Μέχρις ότου επιπρόσθετα τεχνουργήματα ή έγγραφα έλθουν στο φως από τους αρχαιολόγους, η κατάσταση αυτή θα μείνει απαράλλαχτη, και η συνεχιζόμενη στρατιωτική σύγκρουση στην περιοχή συνεχίζει να εμποδίζει τις προσπάθειες για μία καθαρότερη εικόνα πάνω στο μεγάλο βασίλειο που υπήρξαν κάποτε οι Μιτάννι.