Donanma Vergisi

Tanım

Mark Cartwright
tarafından yazıldı, Serkan Songur tarafından çevrildi
17 Şubat 2022 tarihinde yayınlandı
X
translations icon
Diğer dillerde mevcut: İngilizce, Fransızca, İspanyolca
The Sovereign of the Seas (by John Payne, Public Domain)
Denizlerin Egemeni
John Payne (Public Domain)

Donanma Vergisi, orta çağ hükümdarları tarafından İngiliz kıyı topluluklarına Kraliyet Donanma gemilerinin korsan ve topluluk düşmanlarını kovmaları için uygulanan bir vergiydi. Birinci Charles döneminde (1625-1649), vergi başka amaçlar için kullanıldı ve diğer denizden uzak topluluklara da uygulandı.

17. yüzyıla gelindiğinde, Donanma Vergisi popüler değildi, ancak hükümdarı zenginleştirmede oldukça başarılıydı. Vergi etkili bir şekilde, Parlamentonun rızası olmadan Kral Charles'ın toplayabileceği bir arazi vergisi haline gelmişti ve bu nedenle Kralcılar ve Parlamenterler arasında yasal bir mesele haline geldi. Bu anlamda vergi, 1641'de silahlanmadan önce kaldırılmış olsa bile, İngiliz İç Savaşlarının (1642-1651) birçok nedenlerinden biriydi.

Reklamları Kaldır
Advertisement

Kökeni

Donanma Vergisinin kökenleri, tıpkı soyluların kraliyet ordusu için belirli sayıda orta çağ şövalyesi sağlanmasının bir feodal hizmet olduğu orta çağ dönemine kadar uzanır. Orta çağda şövalye istenirken bu dönemde de bazı kıyı topluluklarından gemi sağlamaları istendi. Korsanlık uzun yıllardır süregelen bir sorun olduğu için, sağlanan gemilerin korsanlık tehdidini kıyı sularından temizlemek için kullanılabileceği, verginin bir yararı olarak kabul edildi. Pratikte, bir hükümdarın donanmaya ihtiyacı olduğunda -savunma ya da Avrupa kıtasına bir sefer için- o zamanlarda kalıcı bir donanma olmadığı için önemli liman kasabaları gemi bağışlamak zorundalardı. Ayrıca tüccarlar gemileri krallığa kiralayabilirlerdi. Şayet ki limanların verecek gemileri yoksa ya da yetersiz sayıda olursa, gemi yerine daha sonra gemi inşaatında kullanılmak üzere krallığa bir miktar para verirlerdi. Bu paraya Donanma Vergisi deniyordu.

BİRİNCİ ELIZABETH SADECE LİMANLARIN DEĞİL, AYNI ZAMANDA BU LİMANLARIN BULUNDUĞU TOPLULUKLARIN DA GEMİ YA DA NAKİT SAĞLAMASINI ÜSTELEDİ.

VII. Henry (1485-1509) kalıcı bir donanma inşa etmek ve sürdürmek ya da en azından temelini atmak amacıyla bir tersane kuran ilk İngiliz hükümdardı. Kuzey Avrupa' da ilk olan bu tersane güney kıyısında Plymouth da kuruldu. VIII. Henry (1509-1547) yaklaşık 50 gemilik kalıcı donanmayı kuran ilk hükümdardır. I. Elizabeth, donanma ve İngiltere'nin deniz tesislerine yapılan yatırımın genişletilmesini gerektiren 1588'deki İspanyol Armadası gibi bazı önemli zorluklar gördü. (Örneğin, Woolwich'te ikinci bir üs inşa edildi). 1596 da Cadiz' e yapılan baskın için daha fazla gemiye ihtiyaç vardı. Elizabeth ayrıca kraliyet gemilerini hazine avı gezilerinde dünyanın dört bir yanına yelken açan askerlerine ödünç verdi. Tüm bu faaliyetler elbette nakit gerektiriyordu ve Donanma vergisi bunu sağlamanın bir yoluydu. Daha fazla gelir elde etmek için Elizabeth, yalnızca limanların gemi ve nakit sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda bu limanların bulunduğu ilçelerin de katkıda bulunması gerektiği konusunda ısrar etti. Bu, kırsal topluluklar arasında bilindik bir hareket değildi ve birçoğu ödemeyi reddetti, ancak İspanya ile savaşın durumu, kraliçenin vergiyi toplamak için çok az şey yapabileceği ve dahası iyi niyetini riske atabileceği anlamına geliyordu. Bu nedenle Donanma Vergisi bu dönemde büyük bir gelir kaynağı değildi.

Reklamları Kaldır
Advertisement

Elizabethan Royal Navy
Elizabeth Kraliyet Donanması
Unknown Artist (Public Domain)

Birinci Charles’in Kötüye Kullanımı

Babası Birinci James' den (1603-1625) sonra ikinci Stuart kralı olan Birinci Charles, Tudors döneminde bir hükümdarın finansal durumunu artırmak istediğinde -örneğin bir savaşı finanse etmek ya da büyük bir binanın inşası için- parlamentoya başvurma düzenini bozdu. Milletvekilleri bir bütçe üzerinde ve paranın nasıl toplanacağı hakkında karar verirdi. Bu da genellikle çeşitli vergi ve harçlarla birlikte olurdu. Parlamento, Charles'ın 1628 Hak Dilekçesi gibi belgelerde hükümete yaklaşımına çeşitli itirazlarda bulunmuştu ve bu yüzden kral parlamentosuz devam etmeye karar verdi.

BİRİNCİ CHARLES BÜTÜN KRALLIĞIN GÜÇLÜ BİR DONANMAYA SAHİP OLMASINDAN FAYDALANDIĞINI BELİRTTİ.

Parlamento’ya danışmadan vergi ve harçları artırma stratejisinin bir parçası olarak Charles bir ferman yayınladı ve 1627'de Donanma Vergisini topladı. Başarısından cesaret alarak, parlamentoların çağrılmadığı 'Kişisel Yönetim' (1629-1640) olarak bilinen saltanatının bu döneminde Donanma Vergisinin uygulanmasını genişletti. Ekim 1634'ten itibaren Donanma Vergisi tekrar tahsil edildi ve tüm İngiliz ve Galli ilçelerine uygulandı. Para, bir kontenjan sistemi üzerinde bir ilçe veya kasaba tarafından sağlanacaktı. Şerif başkanlığındaki yerel yetkililer, bir kişinin gelir ve arazi gelirlerine göre vergi çıkardılar. (Ancak bunun yerine bir gemi veya hizmet sunulabilirdi). İnsanlara tahsilinden sorumlu tutulan yerel yargıçlara ödeme yapmaları için beş ay verildi. Bahriyeye ait belirli ihtiyaçlar gerektiğinde verginin uygulandığı önceki dönemlerden farklı olarak, Charles Donanma Vergisini her yıl topladı. Kral güçlü bir donanmaya sahip olmanın sadece kıyı topluluklarının değil, tüm krallığın faydalandığına da dikkat çekti.

Reklamları Kaldır
Advertisement

Vergi, diğer vergiler gibi popüler değildi, en azından ancak kral için öyleydi, gerçekten önemli miktarda yeni fon topladığı için başarılı oldu. Krallık, 1630'ların ortalarında uyguladığı Donanma vergisinin %90'ından fazlasını aldı. Bu özellikle barış zamanında herhangi bir vergi için çok yüksek bir başarıydı. 1635, 1636 ve 1637 yıllarında Donanma Vergisi yaklaşık 200.000 £ topladı. (Bugünün 65 milyon dolarına ya da 48 milyon £' ına eşit). Bu rakam, yıla bağlı olarak kralın toplam yıllık gelirinin üçte biri ile dörtte biri civarındaydı. Charles, Donanma Vergisinin bir kısmını amacına uygun kullandı: gemiler. Kralın 25 kişilik bir filosu vardı ve en iyilerinden biri, 65.000 £' luk bir maliyetle inşa edilen "Denizlerin Egemenliğiydi" (büyük altın varaklı kıçıyla gereksiz savurganlığıyla beraber)

Charles I by Anthony Van Dyck
Anthony Van Dyck' den Birinci Charles
Google Cultural Institute (Public Domain)

Hampden Davası

Bazıları vergiyi ödemekten kaçınmaya çalıştı, ancak genellikle hapse girdiler ya da mahkeme önüne çıkarıldılar. John Hampden, 1637'de Donanma Vergisiyle ilgili çok özel bir davanın merkezindeydi. Buckinghamshire' dan son derece zengin bir Püriten olan Hampden, sadece vergiyi ödemeyi reddetmekle kalmadı, aynı zamanda verginin toplanmasının yasallığına mahkemede itiraz etmek istedi. Hampden' in davası yalnızca Parlamentonun vergi toplayabileceği geleneğine dayanıyordu ve Charles uzun yıllardır parlamentoyu toplamadığı için, Donanma Vergisinin toplanması yasal olarak kabul edilemezdi. O zamanlar İngiltere de savaşta değildi ve bu yüzden devletin ulusal bir acil durumla karşı karşıya olduğunu söylemek zordu. Charles'ın avukatları, gemilerin inşasının aylar sürdüğü ve bu nedenle bir savaş patlak vermeden çok önce verginin toplanması gerektiği iddiasıyla karşı çıktılar. Ayrıca donanma gemilerine, ticaret gemilerini korsanlardan ve düşman filolarından korumak için hep ihtiyaç duyulduğunu söylediler.

Muhtemelen kral tarafından baskı altına alınan Maliye Mahkemesi, kral lehine karar verdi. Seçim kıl payı farkla sonuçlandı ve yedi hakim kral için ve beş hakim de aleyhine oy verdiler (Kralın aleyhine oy verenlerden üçü, kralın davasını zayıflatan yasal bir teknik ayrıntı tespit etmişlerdi.) Yargıçlar, yasal olarak karar vermek ve/ya da krallarının neyin yasal olup neyin yasal olmadığına karar verme hakkını sorgulamanın kendilerini aştıklarını düşünmüş olabilirler.

Reklamları Kaldır
Advertisement

1636'daki bir mahkeme kararı, Charles'ın ulusal bir acil durumda vergi toplayabileceğine karar vermişti ve bu yüzden bu dava ile Hampden'in davası hükümdara istediği herhangi bir vergiyi ne amaçla olursa olsun toplayabilmesi için yeşil ışık yakmış gibi görünüyordu. Bir yargıcın özetlediği gibi, "Yasa kendi içinde Kralın eski ve güvenilir bir hizmetkarıdır; halkını yönetmek için kullandığı araçtır..." (Anderson, 56). Kralın aslında acil bir durum olduğunu belirtmesi gereken bir sınırlama vardı, ancak böyle kötü tanımlanmış bir terim kralın istediği herhangi bir duruma kolayca uygulanabilirdi. Dahası, herhangi bir durumun acil olmadığını sorgulamak, kralın dürüstlüğünden şüphe etmekti, ihanetle sonuçlanan bir suçtu.

Statue of John Hampden
John Hampden' in Heykeli
KingDaveRa (CC BY-SA)

Uygulamada kral bu yasal tekniklerin çok ötesine geçmişti ve vergi sadece donanma için değil aynı zamanda ordunun İskoç saldırılarını göğüslemesi için de kullanılıyordu. Bununla beraber, yasal ve anayasal sorular kaldı. Söz konusu finans olduğunda, Hükümdar ve Parlamento arasındaki iktidar ilişkisi nasıldı? Charles istediği her türlü vergiyi alma hakkına sahip olduğu konusunda inatçıydı ve hatta Canterbury Başpiskoposu Willian Laud (1573-1645) gibi Kilise figürlerini kendi lehine konuşmaya ikna etti. Özellikle kraliyet maliyesi ve Donanma Vergisi çok yakında İngiltere'deki monarşinin geleceğini belirleyen konulardan biri olacaktı.

Yürürlükten Kaldırılması

Hukuki ve dini desteğe rağmen, on yıl sona ererken, Donanma Vergisine karşı hem siyasi hem de eylemsel direniş önemli ölçüde arttı, kuşkusuz, tamamen kamuya açık yargılamalar ve Hampden davasındaki kamunun ilgisi eylemleri körüklendi. Hatta bazı bölge şerifleri kendi yetki alanlarında vergi almayı reddediyorlardı. Bu da Charles'ın vergi talebini 1638'de 200.000 £ 'dan sadece 70.000 £' a düşürmesine neden oldu, ancak bu düşük fiyat bile karşılanmadı. Kök ve Şube dilekçesinin 1640 yılı sonunda Meclise sunulan sunumda kralın yönetimiyle ilgili 28 şikayet özetlendi ve bunlardan biri de Donanma Vergisinin toplanmasıydı. On iki Akranın Dilekçesi de verginin kaldırılması çağrısında bulundu. Birçokları için Donanma Vergisi, tüm popüler olmayan ve yasa dışı vergiler için bir atasözü haline gelmişti.

Reklamları Kaldır
Advertisement

1639'a gelindiğinde, kralın ordularının İskoç istilalarıyla daha iyi başa çıkabilmesi için para toplamak üzere tekrar toplanması gerektiğinde, milletvekilleri Donanma Vergisinin kaldırılmasını ısrar etme fırsatını yakaladılar. Sonuç olarak, Uzun Parlamento Ağustos 1641'de Donanma Vergisini yasa dışı hale getirdi. Ayrıca, Hampden Davasındaki mahkemenin kararı resmen tersine çevrildi. Ne yazık ki birçok topluluk, uzun ve acılı İngiliz İç Savaşları sırasında, Donanma Vergisi planı kapsamında şimdiye kadar ödediklerinden daha fazla vergi ödediler.

Çevirmen Hakkında

Serkan Songur
Merhaba, ben Serkan! Yıllar önce lisede edebiyat sorularını İngilizceye çevirerek başladığım bu serüvene şimdi tarih odaklı metin çevirileri, teknik çeviriler, altyazı çevirileri ve oyun çevirileri ile devam ediyorum.

Yazar Hakkında

Mark Cartwright
Mark, tam zamanlı yazar, araştırmacı, tarihçi ve editördür. Özel ilgi alanları arasında sanat, mimari ve tüm medeniyetlerin paylaştığı fikirleri keşfetmek yer almaktadır. Siyaset Felsefesi alanında yüksek lisans derecesine sahiptir ve WHE Yayın Direktörüdür.

Bu Çalışmayı Alıntıla

APA Style

Cartwright, M. (2022, Şubat 17). Donanma Vergisi [Ship Money]. (S. Songur, Çevirmen). World History Encyclopedia. alınmıştır https://www.worldhistory.org/trans/tr/1-20551/donanma-vergisi/

Chicago Formatı

Cartwright, Mark. "Donanma Vergisi." tarafından çevrildi Serkan Songur. World History Encyclopedia. Son güncelleme Şubat 17, 2022. https://www.worldhistory.org/trans/tr/1-20551/donanma-vergisi/.

MLA Formatı

Cartwright, Mark. "Donanma Vergisi." tarafından çevrildi Serkan Songur. World History Encyclopedia. World History Encyclopedia, 17 Şub 2022. İnternet. 19 Nis 2024.