Merovenj Hanedanı

Tanım

Harrison W. Mark
tarafından yazıldı, Burak Yildiz tarafından çevrildi
13 Mart 2023 tarihinde yayınlandı
Diğer dillerde mevcut: İngilizce, Fransızca
X
Pharamond Raised Upon the Bulwark (by Pierre Révoil & Michel Philibert Genod, Public Domain)
Siperin (veya Kalkan) Üzerine Çıkarılan Pharamond
Pierre Révoil & Michel Philibert Genod (Public Domain)

Merovenj Hanedanı, I. Clovis'in Salyan Franklarının tahtına çıktığı yaklaşık 481 yılından, III. Childeric'in tahttan indirildiği ve yerine Merovenjlerin Fransa kralları unvanıyla Karolenj Hanedanı'nın tahta geçtiği 751 yılına kadar Frankların hükümdar ailesiydi. Merovenjler Batı Avrupa'daki en büyük ve en güçlü imparatorluğu kurarak Frankların hâkimiyetini sağlamlaştırdı.

Bu hanedanın ismi atalarından biri olan ve Katalon (Catalaunum) Muharebesi'nde (451) Romalılarla beraber savaştığı rivayet edilen yarı efsanevi Salyanlı Frank lider Merovech'ten (Meroveç) türetilmiştir. Merovech'in erkek torunu I. Clovis (hükümdarlık dönemi 481-511), Merovenj hâkimiyetini Galya'nın büyük kısmına ve kuzey Almanya'nın bazı bölgelerine kadar yaymaktan ve tüm Frank kabilelerini ortak bir yönetim çatısı altında toplamaktan sorumlu olmuştur. Clovis'in ölümünün akabinde imparatorluğu dört oğlu arasında eşit parçalara bölünmüştür. Merovenj krallığı her ne kadar ortak bir siyasi bütünlük şeklinde algılansa da, krallığın varisi olan her Merovenj oğluna kendi namına hükmetmesi amacıyla bir toprak parçası verilmesi itibariyle yaygın bir uygulamaya dönüştü. Bunun neticesinde Merovenj Hanedanlığı içerisinde bölünmeler yaşanmış ve bu durum da iç savaşa yol açmıştır.

Çoğunlukla "uzun saçlı krallar" diye anılan Merovenjler, saçlarını uzatarak kendilerini öteki Franklardan ayırmışlar ve kısa süre sonra uzun saç bu kralların hükümdarlık haklarının bir sembolü haline gelmiştir. Merovenjlilerin rakiplerini bertaraf etmelerinin yaygın bir yöntemi, saçlarını kısa kestiren bir Merovenjlinin yönetmeye layık olmadığı düşünüldüğünden, bu kişilerin saçlarını kestirip manastıra gönderilmesiydi. Merovenjlerin meşruiyet sağlamak amacıyla kullandıkları bir başka yöntem de yeni kralları bir grup asker eşliğinde bir siperin ya da kalkanın yukarı kaldırılması töreniydi; bu tören Frankların yeni krala hüküm sürmesi konusunda onay verdiklerini sembolize ediyordu. Bu türden yönetimlerini meşrulaştırmaya yönelik çabaları büyük ölçüde işe yaradı: Güçleri zayıflamaya başlamasının ardından Merovenjler, kısmen de olsa tahtı bir yüzyıldan uzun süre ayakta tuttular, zira Franklar kendilerinden başkasını hükümdar olarak görmek istemiyorlardı.

Ne var ki nihayetinde Merovenjler, Charles Martel (yaklaşık 688-741) gibi sarayın belli başlı belediye başkanlarının hareketli tabiatları ve aristokrasinin gücü karşısında gölgede kaldılar. Merovenjliler 751 yılında Charles'ın oğlu Kısa Pepin'in (hükümdarlık dönemi 751-768) tahtı ele geçirip Frankların ilk Karolenj kralı olması pahasına yeterince etkisiz hale gelmişti.

Kökenleri

MEROVENJLER, BELÇİKA GALYASI'NA YERLEŞMİŞ BİR KABİLE OLAN SALYAN FRANKLARI'NA MENSUPTU.

Merovenj Hanedanı, Frank kabilelerinin oluşturduğu parçalı birliklere dağılmış bulunan yalnızca bir hükümdar ailesi olarak ortaya çıkmıştır. Merovenjler, Batı Roma İmparatorluğu'nun 358 yılında foederati adıyla Belçika Galya'sına yerleştirdiği bir kabile olan Salyan Franklarına mensuptu. Yapılan böyle bir antlaşma, Salyanlılar Romalılara toprağın kullanımına mukabil (karşılık) askerî yardımda bulunmak yükümlülüğünü öngörüyordu. Bunun neticesinde, Salyanlılar barbar akınlarına karşı imparatorluğun sınır bölgelerinin müdafaasına katkıda bulunmuş ve bu konuda en tanınmış olan 451 yılında Hunlara karşı yapılan Katalon Muharebesi'ne katılmışlardır.

Romalılarla yapılan bu antlaşmayla beraber belli başlı Franklar ve diğer foederatiler mevcut Roma iktidar yapısı dâhilinde kendilerine güç toplamaya başladılar. Belirli bireysel "barbarlar" Roma ordusunun kademelerinde yükselerek konsül ya da magister militum (askerlerin efendisi) gibi üst düzey makamlara ulaştılar. Diğerleri ise yalnızca Roma otoritesindeki gerilemeden istifade ederek yerleştikleri topraklar üzerindeki hâkimiyetlerini sağlamlaştırdılar. V. yüzyıl başlarında yaşamış olan Salyan Franklarının lideri Chlodio ikinci yolu seçti; Tournai'deki başkentinden Belçika'nın büyük bir kısmına kadar etkisini genişletti. Chlodio, artık Romalıların garanti edemediği Gallo-Romen yurttaşlarına koruma ve istihdam sunarak otoritesini sağlamlaştırmayı başardı..

Chlodio 451'den önce ölmüştü ve bu sırada Salyanlılar, VI. yüzyıl tarihçilerinden Tours'lu Gregorius'a bakılırsa Chlodio'nun oğlu olan Merovech tarafından yönetiliyordu. Ne var ki, Fredegar Kroniği Merovech'in soyuyla alakalı farklı ve fantezilerle dolu bir anlatım sunar; bu efsaneye göre Merovech, Quinotaur (Latince: Quinotaurus) adıyla bilinen bir deniz canavarının yavrusuydu ve annesi yüzerken ona zorla yaklaşıp onu hamile bırakmıştı. Bu efsane, Frankları Yunan mitolojisine bağlamaya yönelik bir çaba olsa da, aynı zamanda Merovenjlere mitsel kökenler kazandırmaya da yaramaktadır; ne var ki bu efsanenin ne Merovenjlerin ağzından anlatıldığına ne de geniş ölçüde benimsendiğine dair bir delil yoktur. Söz konusu bu efsanelerin ötesinde, Merovech konusunda 451 yılında Hunlara karşı Franklara önderlik ettiği ve 458 yılı civarında Salyanların kralı unvanıyla kendisinden sonra tahta (yerine) geçen I. Childeric'in babası olduğu haricinde pek fazla malumat yoktur.

Victory of Merovech at the Battle of Catalaunian Fields
Merovech'in Katalon Muharebesi'ndeki Zaferi
Fordmadoxfraud (CC BY-SA)

Hükümdarlığı sırasında Kral I. Childeric'in (hükümdarlık dönemi 458-481) Romalılar ile yakın ilişkiler kurduğunu ortaya koyan deliler vardır. 463 yılında, büyük ihtimalle Romalıların müttefiki sıfatıyla Orléans kentinde bir savaşa (muharebe) katıldığı farz edilmektedir. Ayrıca Loire boyunca yürüttüğü askerî seferler de sıklıkla Romalılarla ilişkilendirilmektedir ve ilerleyen zamanlarda mezarından yalnızca üst düzeyde görev yapan imparatorluk yetkililerine verilen bir broş çıkarılmıştır. Şayet Childeric hakikaten Romalı bir (devlet) bağımlı ya da müttefik konumunda idiyse, bu ilişkiden istifade ederek Galya'nın kuzeydoğusundaki Salyan hâkimiyetini ciddi oranda sağlamlaştırmıştır. Kendisi 481/82'de ölünce, yerine geçen oğlu I. Clovis'in Galya'yı fethetmesi ve Frankları bir araya getirmesi için gerekli olan temelleri atmıştır.

Clovis'in Hükümdarlığı

I.Clovis'in hükümdarlığı başlıca iki sebepten ötürü önem arz etmektedir: Frankları bir araya getirişi ve Hristiyanlığa geçişi. Bu planlardan ilki, 486 yılında Galya'da iktidarı eline alan son Romalı yetkili olan Syagrius'a saldırarak onu yenilgiye uğratmasıyla ve Soissons kentini ele geçirmesiyle hayata geçirildi. Bu yeni iktidar tabanından Clovis, Alamanlara karşı sefer düzenleyerek bu orduları 496'da gerçekleşen Tolbiak Savaşı'nda ve 507'de gerçekleşen Vouillé Savaşı'nda yenilgiye uğrattığı Vizigotlara karşı bozguna uğrattı. IV. Clovis, Vouillé komününde Frankların yayılmasına karşı ciddi bir tehdit unsuru oluşturan Vizigotların gücüne ket vurdu ve etkisini Akitanya'ya doğru genişletmeyi başardı.

Burgonya kralının kızı olan Clotilde ile evlenmesinin ardından Clovis Burgonya'ya sefer düzenleyerek kendi etki alanını Galya'ya doğru genişletti. Clovis, din değiştirdikten sonra kendisine bir konsüllük makamı tahsis eden Bizans imparatoru I. Anastasius (hükümdarlık dönemi 491-518) nezdinde müttefiki olduğu yönünde karşılık buldu. Hükümdarlığının ilerleyen zamanlarında Clovis, komşusu olan Frank krallıklarını ele geçirerek acımasız bir şekilde fethetme, kurnaz olma ve suikast düzenleme gibi yöntemleri bir araya getirmiştir. 511'de öldüğü zaman Clovis " Tüm Frankların Kralı" unvanını almış ve yalnızca Burgonya, Provence ve Akdeniz kıyısındaki Septimania bölgesi dışında Galya'nın büyük bir kısmının efendisi olmuştu. Böylece Merovenj Krallığı kurulmuş oldu.

The Merovingian Dynasty,  c. 639
Merovenj Hanedanı, 639 civarı
Simeon Netchev (CC BY-NC-ND)

Clovis'in Katolikliğe geçişiyle sonuçlanan ikinci büyük başarısının geleneklere dayanarak Tolbiak Savaşı'nın yapıldığı 496 yılında vuku bulduğu söylenmektedir. Bu savaş öncesinde Katolik olan eşi Clotilde'nin din değiştirmesi yönündeki tüm ısrarlarına aldırış etmeyen Clovis bir pagandı. Tolbiak'ta Frank güçlerinin yenilgiye uğradığı anlaşılınca, umutsuzluğa kapılan Clovis Tanrı'ya yakararak kendisine zaferi bahşetmesi durumunda vaftiz olacağına dair yemin etmiştir. Hemen sonra savaşın seyri tersine döndü ve Frank ordusu savaştan zaferle çıktı. Verdiği söze sadakat gösteren Clovis, Katolikliğe geçerek kız kardeşleri ve 3.000 savaşçısıyla birlikte vaftiz edildi.

Bu öykü, Tours'lu Gregorius'un aktardığı kadarıyla, Clovis'i samimi duygularla din değiştirmiş biri gibi resmetse de, pek çok günümüz akademisyeni bu olayın altında yatan siyasi sebepler olduğuna kanaat getirmektedir. Clovis kuşkusuz yeni Gallo-Romen tebaasının pek çoğunun Katolik olduğunun bilincindeydi ve büyük ihtimalle din değiştirme sayesinde hâkimiyetini sağlamlaştırmayı amaçlıyordu. Katolikliği Ariusçu Hristiyanlığa tercih etmesi, Ariusçu Vizigotları istila etmesini meşru kılmak ve Katolikliğin savunuculuğunu üstlenmek amacıyla gerçekleşmiş olabilir. Ayrıca bu tercihiyle aralarında Bizans İmparatorluğu'nun da bulunduğu pek çok güçlü Katolik müttefikine erişme imkânı elde etmiştir. Gerekçesi ne olursa olsun, Clovis'in din değiştirmesi Batı Avrupa'da Katolikliğin Ariusçuluk üzerindeki etkisini teşvik etmeye katkıda bulunmuştur.

Clovis'in Oğulları

511'de Clovis'in ölümünün ardından, krallığı dört oğlu arasında eşit paylaştırılarak ileride gerçekleşecek Merovenj verasetleri konusunda bir emsal niteliği taşımıştır. Her ne kadar bu paylaştırma çoğunlukla Cermen miras geleneklerine bağlı kalınmasıyla izah edilse de, akademisyen Ian Wood, kendi oğullarının verasetten mahrum kalmaması amacıyla Kraliçe Clotilde'nin bu paylaştırmada bir payı olabileceğini ileri sürmektedir. Her iki durumda da, bu paylaştırma gelecekteki veraset süreçleri bakımından tehlike arz eden bir emsal teşkil edecek ve bu durum Merovenj kralları arasındaki çekişmenin ve ayrışmanın başlıca kaynaklarından biri haline gelecektir.

Baangıçta Clovis'in oğulları babalarının başlattığı fetih faaliyetlerini sona erdirmek üzere işbirliği içinde çalıştılar. Oğulları 534 yılında Burgonya Krallığı'nı fethedip bundan birkaç yıl sonra Ostrogotların yardımıyla Provence'ın kontrolünü ellerine geçirdiler. Merovenjler ayrıca 531'de Thüringen'i fethederek ve etki alanlarını Bavyera'ya kadar genişleterek Almanya'ya da yayıldılar. Saksonlar 555 yılında Merovenjlere karşı savaşmış, ancak yenilgiye uğramış ve Franklara yıllık 500 inek vergi ödemeye mecbur bırakılmışlardır. Söz konusu bu fetihler, Ostrogot kralı Büyük Teodorik'in 526'da ölümünün ardından Merovenjleri Batı'daki mevcut en büyük ve en güçlü krallık haline getirmiştir.

Sons of Clovis
Clovis'in Oğulları
Unknown Artist (Public Domain)

Ne var ki, bu fetihler konusunda işbirliğine gitmelerine rağmen, Clovis'in oğulları birbirlerinin kuyusunu kazmak ve kendi güçlerini pekiştirmek amacıyla durmadan yeni yollar aradılar. I. Theuderic (hükümdarlık dönemi 511-534) 531 yılında kendi üvey erkek kardeşi I. Chlothar'ı (hükümdarlık dönemi 511-561) öldürme girişiminde bulundu. Theuderic öldüğünde, Chlothar onun krallığını zorla ele geçirmeye çalıştı ve iç savaş ancak orduları durduran mucizevî bir fırtına sayesinde büyümeden önlendi. Chlothar ve kardeşi I. Childebert (hükümdarlık dönemi 511-558) 532 yılında kendi iktidarlarını güvence altına almak üzere kendi iki yeğenini katletti. Chlothar Saksonlara karşı düzenlenen seferdeyken, 555 yılında I. Childebert Chlothar'ın oğlu Chramn'ı (Latince: Chramnus) isyan etmesi yönünde kışkırtmıştı. Chramn'ın bu isyanı 560 yılında babasının savaşta yenilgiye uğratılması ve akabinde Chlothar'ın talimatıyla karısı ve kızlarıyla beraber diri diri yakılması üzerine başarısızlıkla sonuçlandı. Bu türden iç çekişmeler ileride Merovenj Hanedanı'nın ayırt edici vasfı olacak ve gelecek nesilde giderek daha da kötüye gidecektir.

Bu durum Clovis'in eski unvanı olan "Tüm Frankların Kralı" olma hakkına sahip olmasını mümkün kılmıştı. I. Chlothar 558'de erkek kardeşlerinden daha uzun süre yaşayarak onların krallıklarını devraldı. Ne var ki, yeniden bir araya gelen Merovenj krallığını yalnız üç yıldan az bir süre boyunca yönetecekti; nitekim onun 561'de ölümü üzerine krallığı bir kez daha dört oğlu arasında paylaştırılmıştı.

Rekabetçi Kraliçeler

Merovenj krallıkları 567 yılına gelindiğinde, Chlothar'ın hayatta kalan üç oğlu tarafından yönetilmeye başlanmıştır:

  • I. Sigebert (hükümdarlık dönemi 561-575), kısa süre sonra Avusturasya adıyla anılacak olan doğudan gelen krallıkta hüküm sürmüştür.
  • Orléanslı I. Guntram (hükümdarlık dönemi 561-592) Burgonya topraklarına hükmetmiştir.
  • I. Chilperic (hükümdarlık dönemi 561-584) Soissons'dan Neustrasya (Türkçe anlamda "yeni batı arazileri") topraklarını yönetmiştir.

Hem Sigebert hem de Chilperic Vizigot prensesleriyle evli idiler: Sigebert Brunhilda ile, Chilperic ise Brunhilda'nın ablası Galswinth ile evlendi. Ne var ki Chilperic ve Galswinth birbirleriyle uyumlu bir çift değildi ve Chilperic'in Fredegund adındaki hizmetkârıyla evlenebilmek uğruna Galswinth'i öldürtmesinin üzerinden çok geçmemişti. Galswinth'in ölümü Sigebert ve Chilperic arasında 572 yılında iç savaşa dönüşecek olan anlaşmazlıklara mahal vermiştir.

King Chilperic Murders his Wife Galswinth
Kral Chilperic Karısı Galswinth'i Öldürürken
Unknown Artist (Public Domain)

Bu (iç) savaş 575 yılına kadar sürmüş ve Sigebert zafer elde etmek üzereyken büyük ihtimalle Kraliçe Fredegund'un ayarladığı iki adam tarafından katledilmiştir. Chilperic Sigebert'in krallığını ele geçirmeye çalışsa da Sigebert'in beş yaşındaki oğlu II. Childebert'in (hükümdarlık dönemi 575-596) bağımsızlığını garanti altına alan Guntram, bu girişime müdahale etti. Chilperic 584 yılında bir suikast sonucu öldürülünce, benzer bir koruma Guntram sayesinde Chilperic'in dört aylık oğlu II. Chlothar'a (hükümdarlık dönemi 584-629) sağlanmıştı. Bu süre zarfında tek yetişkin Merovenj kralı olan Guntram, iki yeğenine güvenerek tüm Fransa'yı yönetti. Bu belirsiz barış Guntram 592'de ölünce bozulmuş ve II. Childebert kuzeninin krallığını işgal etmişti.

Bu sırada yaşanan iç savaşlar iki genç kralın annelerinin de kışkırtmasıyla alevlenmişti; Avusturasya Kraliçesi Brunhilda ile Neustrasya Kraliçesi Fredegund arasında Galswinth'in öldürülmesinden beri süregelen husumet aradan geçen yıllarda giderek şiddetlenmişti. II. Childebert ve II. Chlothar arasında 592 yılında patlak veren bu savaş, her iki kraliçe arasında bir vekâlet savaşı (temsilî savaş) niteliğinde görülebilir; zira Fredegund 597 yılında ölünce, II. Chlothar annesinin hasmına karşı mücadelesini devam ettirmiştir. 596 yılında II. Childbert esrarengiz bir cinayet sonucu ölmüştü. Yerine geçen onun iki oğlu (Brunhilda'nın torunları) II. Chlothar'a karşı savaşmaya devam etti ve bunun neticesinde onun kontrolündeki toprakları Sen Nehri, Oise Bölgesi ve denize kadar uzanan 12 kontluğa düşürdü. Ne var ki erkek kardeşler Chlothar'ın icabına bakamadan birbirleriyle çatışmaya başladılar. Bu kanlı iç savaşın ardından 612 yılında Brunhilda'nın her iki torunu da ölünce, birleştirilen Avusturasya-Burgonya Krallığı çocuk kral II. Sigebert ve kral naibi (saltanat vekili) olarak hüküm süren ihtiyar Brunhilda'nın kontrolüne geçti.

Gelinen bu noktada, Avusturasyalı ve Burgonyalı kökenli asılzadeler artık Brunhilda'nın otoriter baskısından bıkmış ve 613 yılında II. Chlothar'ı işgal etmeye çağırmışlardı. Pek az mukavemetle (direnme) karşılaşan II. Chlothar, II. Sigebert'i ölüme mahkûm etti. Üç gün boyunca eziyet çektirdiği Brunhilda'yı atların uzuvlarına bağlatarak paramparça ettirdi. Korkunç bir şekilde infaz edilen Brunhilda, hem 567'de patlak veren çatışmanın sonunu getirdi hem de II. Chlothar'ın Merovenj Krallıklarını yeniden birleştirerek kendi hâkimiyeti altında toplamasına fırsat tanıdı.

Execution of Brunhilda
Brunhilda'nın İnfazı
Alphonse de Neuville (Public Domain)

Aristokrasinin Yükselişi

II. Chlothar ve oğlu I. Dagobert'in (hükümdarlık dönemi 623-639) hükümdarlıkları bazı tarihçilere göre Frank krallıkları açısından Merovenj iktidarının zirveye ulaştığı, barış ve refah içinde yaşandığı bir dönem olarak kabul edilmektedir. Ne var ki söz konusu bu kazanım, Merovenj kraliyet otoritesinin zaman içinde sarsılmasına zemin hazırlayacak olan aristokrasiye verilen muazzam tavizler neticesinde gerçekleşti. II. Chlothar 614'te Paris Fermanı'nı ilan ederek kendi krallığındaki iktidarı merkezden uzaklaştırdı ve bölgedeki elit kesimlere daha fazla yetki verdi. Bunun akabinde, 617'de sarayın belediye başkanlarına daha geniş yetkiler verilmişti. Bu, kralın ev halkının başkanı olarak ortaya çıkan ancak krallığın içinde yükselişe geçerek en güçlü ikinci pozisyon konumuna ulaşan bir makamdı. Merovenj krallıklarından (Neustrasya, Avusturasya, Burgonya) her birinde birer tane olmak üzere üç belediye başkanı Chlothar'ın krallığında bulunuyordu. Bu üç belediye başkanının her biri kendi krallığında gerekli gördüğü kanunları çıkarabiliyordu. Bu durum kralın bir belediye başkanını hukuken görevinden uzaklaştırmasını yasaklıyordu. 617'de verilen tavizler ise her belediye başkanına kendi krallığında gerekli gördüğü kanunları çıkarma yetkisi veriyordu. Bu, Paris Fermanı ile beraber, II. Chlothar'ın aristokrasinin desteğini arkasına alarak kendi iktidarını sağlamlaştırmasına yardımcı olmuş, ancak aynı zamanda aristokratların otoritesini güçlendirerek uzun vadede Merovenj iktidarının zayıflamasına neden olmuştur. Akademisyen Susan Wise Bauer'in deyişiyle bu bir "şeytanla pazarlık" idi (251).

Chlothar II with His Son Dagobert I
II Chlothar ile Oğlu I. Dagobert
Bibliothèque nationale de France (Public Domain)

623 yılında Avusturasya aristokratları kralın tüm zamanını Neustrasya'da geçirdiğinden yakınmaya başladı ve kraliyetin varlığının Neustrasya'ya haksız bir üstünlük kazandırdığını ileri sürdü. Avusturasya kralı olarak Dagobert, sürekli olarak güçlü Avusturasya kodamanlarının kaprislerine maruz kaldığından, minimum bağımsızlığa sahipti. Avusturasyalı aristokrasi artık görmezden gelinemeyecek kadar güç kazandığından, Chlothar Avusturasya'yı kendi büyük oğlu I. Dagobert yönetiminde yarı özerk bir alt krallığa dönüştürerek bu insanları yatıştırma kararı aldı. Avusturasya kralı sıfatıyla Dagobert, sürekli olarak nüfuz sahibi Avusturasyalı kodamanların (Latince: magnus) kaprislerine maruz kaldığından, pek az bağımsız hareket edebiliyordu. II. Chlothar 629'da ölünce, Dagobert Tüm Frankların Kralı olup Austrasyalıları etkisiz hale getirmek umuduyla başkentini Metz'den Paris'e taşımıştı. Ne var ki bu durum, Avusturasyalıları büsbütün rahatsız etti ve bu halk Dagobert'in yönetimine karşı isyan etti. 634 yılında Dagobert, Austrasya'yı tekrardan kendine tabi bir krallık hâline getirmeye mecbur kaldı ve üç yaşındaki oğlu III. Sigebert'i (hükümdarlık dönemi 634-656) kral olarak bu krallığa uygun gördü.

Son Merovenjler

639'da Dagobert ölünce, III. Sigebert Austurasya'da hüküm sürmeye devam ederken, birleştirilmiş Neustrasya-Burgonya Krallığı'nın tacı Dagobert'in küçük oğlu II. Clovis'e (hükümdarlık dönemi 639-657) geçmiştir. Hem Sigebert hem de Clovis henüz yaş bakımından reşit olmadıklarından, kendi krallıklarında yaşayan soylular onların adına hüküm sürmeye başladılar. Aristokrasiye II. Chlothar ve Dagobert'in hükümdarlıkları sırasında verilen yetki neticesinde, kodamanlar kendilerini daha da güçlendirmeyi başardılar ve böylelikle genç krallar reşit olduklarında bile sarayın belediye başkanları yönetimi ellerinde tutmaya devam ettiler. Dolayısıyla III. Sigebert ve II. Clovis bazen gerçek bir kraliyet otoritesinden mahrum oldukları gerekçesiyle "rois fainéants" (miskin krallar) ya da "hiçbir şey yapamayan krallar"ın ilk örnekleri kabul edilmektedir. Merovenj hâkimiyetinin hüküm sürdüğü son yüzyılda (639-751) krallar birer göstermelik şahsiyetten öteye gidemeyinceye kadar Merovenj iktidarının tedricen (azar azar) zayıfladığı görülmüştür.

The Last of the Merovingians
Merovenjlerin Sonuncusu
Évariste Vital Luminais (Public Domain)

Ne var ki bu hanedanın fiili iktidarı sona erdikten sonra bile Merovenj adı Frank tebaası nezdinde hâlâ bir mana taşıyordu. III. Sigebert 656'da ölünce, Avusturasya sarayının belediye başkanı olan Grimoald kendi oğlunu tahta geçirmeye çalışmıştır. Tarihe Evlatlık Childebert (Latince: Childebertus Adoptivus) adıyla geçen kendi oğlunu Avusturasya kralı unvanıyla taçlandırmadan önce, Sigebert'in oğlu II. Dagobert'in başının tepesini kestirdi ve onu İrlanda'daki bir manastıra sürgüne gönderdi. Bu durum, hâlâ Merovenj kökenli olmayan bir kralı tanımayı kabul etmeyen Avusturasyalı kodamanları kızdırmıştı. 657 yılında Grimoald ve Childebert Avusturasyalı soylularca esir alınarak II. Clovis'in sarayına götürüldü ve Clovis onları idam ettirdi. Bunun üzerine Clovis kendi oğlu II. Childeric'i Avusturasya tahtına oturttu.

Aradan onlarca yıl geçtikçe, belediye başkanlarının otoritesi arttığından Merovenjlerin iktidarı zayıflamaya devam etti. Belirli bir aristokrat klan, Pippinidler, sarayın belediye başkanları olarak ön plana çıktılar. Pippinidler'in soyundan gelen ve Karolenj Hanedanı'nın kurucusu olan Charles Martel, 715 yılında Avusturasya sarayının belediye başkanı sıfatıyla iktidara geldi. Charles Martel, Tours (Puvatya) Muharebesi'nde (732) Emevî Hilâfeti'ne karşı Frankları zafere taşımakla ün kazanarak Fransa'nın fiili hâkimi oldu; hükümdarlığının sonuna kadar kukla bir Merovenj kralı atama zahmetinde bile bulunmaksızın taht, 741'de Charles'ın ölünceye kadar boş kalmıştı. Charles Martel'in hareketli hükümdarlığı Merovenjlerin hâlâ bir güç sahibi olduğu yönündeki algıyı yerle bir etti. Son Merovenj kralı olan III. Childeric, 751 yılında Charles'ın oğlu Kısa Pepin (Fransızca: Pepin le Bref) yönetimi altında tahttan indirilmiş ve tahta geçen Pepin, Frankların tarihteki ilk Karolenj kralı olmuştu.

Sorular & Cevaplar

Merovenj Hanedanı neyin nesiydi?

Merovenj Hanedanı (yaklaşık 481-751), mensupları bazen Fransa'nın bilinen ilk kralları arasında kabul edilen Frankların hükümdar ailesiydi. Merovenj Krallığı, Batı Roma İmparatorluğu'nun çöküşünü müteakiben ortaya çıkan "barbar" ardıl devletlerin arasında en güçlü olanı olmuştur.

Merovenj Hanedanlığı neden çökmüştür?

Merovenj Hanedanlığı'nın çöküşünün nedeni, hanedan mensupları arasındaki devamlı çekişme ve rekabetin yanı sıra aynı zamanda aristokrasinin ve saray belediye başkanlarının yükselişine dayandırılabilir. Belediye başkanları nihayetinde 751 yılında Merovenj krallarını tahttan indirmeden önce onların gücünü zayıflatmayı başarabilmiştir.

Merovenj Hanedanı ne ile tanınıyordu?

Merovenj Hanedanı mensupları, hükmetme haklarını sembolize eden uzun saçlarının yanı sıra acımasızlıkları ve birbirleriyle olan çekişmeleriyle de tanınırlardı. Bu hanedanlık, yeni kralları bir kalkan üzerinde yukarı çıkarma uygulaması ile soydan geldiği hissini ve siyasi devamlılığı teşvik etmek amacıyla Chilperic, Childebert ve Clovis gibi belli başlı isimlerin istikrarlı bir surette kullanılmasıyla tanınıyordu.

Merovenj krallarından bazıları kimlerdir?

Merovenj Hanedanı'nın en göze çarpan kralları arasında Frankları ilk kez bir araya getiren ve Hristiyanlığı benimseyen I. Clovis (hükümdarlık dönemi 481-511); hanedanı çalkantılı bir dönemden geçiren I. Aziz Guntram (hükümdarlık dönemi 561-592) ve Merovenj iktidarının zirvesine ulaşan I. Dagobert (hükümdarlık dönemi 623-639) yer almaktadır.

Şarlman bir Merovenjli miydi?

Şarlman bir Merovenjli değil, aksine Karolenj Hanedanı'nın bir mensubuydu. Karolenjler, Fransa'nın hükümdarı sıfatıyla Merovenjlerin yerine geçen hanedandı.

Çevirmen Hakkında

Burak Yildiz
1994 yılında Türkiye'nin güneydoğusunda, Diyarbakır'da doğdum. İstanbul'da yaşıyorum. Mütercim Tercümanlık (İngilizce) mezunuyum. TEDx platformunda 2021 yılından beri Gönüllü Çevirmenlik yapıyorum. Liseden itibaren tarihe çok ilgim var.

Yazar Hakkında

Harrison W. Mark
Harrison W. Mark, Tarih ve Siyaset Bilimi eğitimini aldığı SUNY Oswego Üniversitesinde muzun olmuştur.

Bu Çalışmayı Alıntıla

APA Style

Mark, H. W. (2023, Mart 13). Merovenj Hanedanı [Merovingian Dynasty]. (B. Yildiz, Çevirmen). World History Encyclopedia. alınmıştır https://www.worldhistory.org/trans/tr/1-17548/merovenj-hanedani/

Chicago Formatı

Mark, Harrison W.. "Merovenj Hanedanı." tarafından çevrildi Burak Yildiz. World History Encyclopedia. Son güncelleme Mart 13, 2023. https://www.worldhistory.org/trans/tr/1-17548/merovenj-hanedani/.

MLA Formatı

Mark, Harrison W.. "Merovenj Hanedanı." tarafından çevrildi Burak Yildiz. World History Encyclopedia. World History Encyclopedia, 13 Mar 2023. İnternet. 02 Eki 2024.