Britanya' da Jül Sezar

Britanya' nın işgaline öncülük ettiği zaman, Jül Sezar (M.Ö. 100-44) zaten deneyimli bir politikacı ve başarılı bir askeri komutandı. Soyağacının Roma kentinin kuruluşundan bile daha eskilere uzandığını iddia eden asilzade bir ailenin üyesi olan Sezar' ın, siyasi kariyer basamaklarını tırmanması kaderinde vardı.

M.Ö. 63'te, Roma siyasetinde üst düzey bir rol olan pretor (Antik Roma'da bir yıllığına seçilen sulh hakimi) seçildi ve bu da onu orada askeri bir komuta için nitelendirdi. Roma'daki bu görevi bir yıl yaptıktan sonra, İspanya'nın Roma eyaleti valisi olarak göreve başladı ve ilk askeri harekatında başarı kazandı. Roma eyaletlerinde askeri ve sivil işleri yöneten eyalet valileri genellikle yaklaşık üç veya dört yıllığına atanırlardı. M.Ö. 60'da Roma'ya döndükten sonra konsül(konsolos) oldu; bu üst düzey görevde bulunduğu yıldan sonra Cisalpine Galya ve Illyricum valiliğine atandı. Alplerin kuzeybatısındaki Galya bölgesi daha sonra komutasına eklendi. M.Ö. 58'de Galya'ya gitti ve Roma'yı sekiz yıllık büyük bir savaşa sürükleyerek general olarak hatırı sayılır becerisini gösterdi.

Bu savaşın ilk üç yılında Sezar, orta ve kuzey Galya'da kapsamlı fetihler yaptı. Galyalılar, politik olarak birleşik gruplar oluşturmayan, ancak tek bir lider altında birleşmiş kararsız gruplarla birçok bağımsız halklara bölündü. Bu halklardan bazıları Sezar'la savaşırken bazıları boyun eğdi ve gerçekten de Galya muhalefetinin bölünmesi Sezar'ın hızlı başarılarının önemli bir sebebiydi. Kendisine karşı çıkanlara karşı girişimleri oldu, onları tek tek yendi ve bazı Alman gruplarını Ren'in kuzeyindeki topraklarına geri püskürttü. Ardından, savaşın dördüncü yılının sonlarında Britanya' yı işgal etmeye karar verdi.

Book Excerpt

Conquering the Ocean

by Richard Hingley

Conquering the Ocean provides a new narrative of the Roman conquest of Britain, from the two campaigns of Caesar up until the construction of Hadrian's Wall across the Tyne-Solway isthmus during the 120s CE. Richard Hingley draws upon new information from archaeological research and recent scholarship on the classical sources to provide the fullest picture to date of a chapter in Roman military history that continues to captivate the public.

Learn More

Sezar'ın Roma'ya gönderdiği birlikler, savaş haberlerini akranlarına iletti ve daha sonra ünlü eseri Galya Savaşı' nı (De Bello Gallico) sekiz kitabında özetlendi. Her kitap bir savaş yılını ele aldı ve Britanya'nın iki istilası 4. ve 5. kitaplarında yer aldı.

İstilanın Nedenleri

Kanal üzerinden Britanya'ya gitmek Sezar ve birliklerinin giriştiği en zorlu girişimdi. Neden Britanya'da savaşmak istedi? Daha önce de belirtildiği gibi, Herkül ve İskender'in eylemlerini taklit etme fikrinden etkilendi, ancak Galya'daki halkları çoktan mağlup etmişti. Neden Britanya' ya yolculuk onun için çok önemliydi? İşgalin cazibesi, Roma'da bulunan Britanya hakkındaki bilgi eksikliğinden kaynaklandı.

Sezar, Galya'da yaptığı savaşların hemen hepsinde düşmanlarının adadan takviye aldığını gözlemleyerek Britanyalıların teslimiyetini zorlamak istemesi için pratik bir neden sağladı. Bu olaylardan birini, Britonların (Roma istilası sırasında eski britanya'da yaşayan bir kelt halkı), Galya müttefikleriyle birlikte, M.Ö. 57-56 kışında Roma'ya karşı direnişleriyle kuzey-batı Galya'nın kıyı halkı Veneti'ye yardım ettiklerini gözlemledi. Aslında Sezar'ın Venedik'e karşı yürüttüğü deniz harekatı, onu ertesi yıl Britanya'yı işgal etmeye iten motivasyon olduğuna bir ipucu olabilir. Sezar'ın söylediği gibi Venediklilerin, sadece birkaç 'terkedilmiş rıhtımı' olan 'şiddetli ve açık bir denizin' yanında yaşayarak öğrendikleri denizcilik becerileri mükemmeldi. Büyük filolarını bu kıyıya hakim olmak için kullandılar, denizde seyahat edenlere ve Britanya ile ticaret yapanlardan geçiş ücreti talep ettiler.

Roma, imparatorluğu inşa eden başarıların çekirdeği olan kara tabanlı ordu güçleriyle uzun zamandır ünlüydü. Sezar'ın da belirttiği gibi, Venediklilerin aksine, askerleri gemilerde çok az beceriye sahipken, bu sahildeki sular, rıhtımlar ve adalar hakkındaki bilgileri çok sınırlıydı. Bununla birlikte, bu yorumlar, Roma birliklerinin, Büyük Pompey' in (M.Ö. 106-48) on yıl önce Akdeniz'deki korsanların yenilgisi de dahil olmak üzere, daha önceki deniz savaşlarının bir sonucu olarak edindikleri deneyim göz önüne alındığında, biraz samimiyetsizdi.

Zorluklar

Sezar, bu Atlantik sularını 'büyük sınırsız Okyanus' olarak adlandırdı ve yelken açmanın, karayla çevrilmiş Akdeniz'de gezinmekten belirgin bir şekilde farklı bir deneyim olduğunu gözlemledi. 'Akdeniz' adı, "karada" veya "karanın ortasında" anlamına gelen Latince mediterraneus'tan türetilmiştir, ancak Romalılar, onlardan önceki Yunanlılar gibi, sadece mare nostrum, "denizimiz" olarak adlandırmışlardır. Atlantik'in şiddetli açık sularına yönelik bir deniz harekatı, Akdeniz'e yelken açmaktan çok daha zorlu bir girişimdi. Sezar'ın 'sınırsız Okyanusun' doğasına ilişkin gözlemleri, bir deniz savaşının başlatılmasında karşılaştığı pratik zorlukları anlattı. Fenike ve Kartacalı kaşiflerin ve önceki yüzyıllarda Herkül'ün Sütunlarından geçtiği söylenen Yunanlı Piteas'ın hikayelerini biliyor olabilir. Bu yazılarda, yoğun sisler, durgun sular, şiddetli fırtınalar ve dev deniz canlılarıyla Atlantik'te seyahat etmenin aşırı zorluğu ele alınmıştı.

Sezar, Venediklilere karşı savaş yürütmek için önemli bir filo inşa edilmesini emretti ve kıyı kalelerini (oppida) kuşattı, Decimus Brutus komutasındaki Roma gemileri ise M.Ö. 56'da denizde bir savaş kazandı. Bu deniz zaferi Sezar'ı Britanya'ya gitmek için okyanusu geçmek gibi zorlu bir görevi üstlenmeye cesaretlendirmiş olabilir. Yolculuğun adayı ve halkını keşfetme fırsatı da sağlayacağını düşünmüş olabilir. Adaya inmenin ve orada ne tür insanların yaşadığını ve topraklarının, limanlarının ve davranışlarının doğasını gözlemlemenin 'büyük bir avantaj' olacağını gözlemlemiştir.

Görüştüğü Galyalılar görünüşe göre Britanya hakkında çok az şey bildiğini iddia etmişti. Tüccarlar bile Galya'nın karşısındaki kıyı şeridinin ötesinde kalan topraklar ve halklar hakkında ayrıntılı bilgi vermeyi reddettiler. Sezar, ada ve halkı hakkında bilgi edinerek ve liderlerini ona boyun eğmeye zorlayarak Roma bilgisini artırmayı amaçladı. Aldığı rüşvetlerden ve fethettiği halklardan topladığı ganimetlerden kar etti: savaşlarını kısmen bu açgözlülükle motive etti. Bu ahiretlik toprakların yağmalanma potansiyelini merak etmiş olmalı. Dahası, Roma'daki diğer seçkin ailelerin oğulları Sezar'ın kadrosuna hizmet etmek için akın etti ve mağlup düşmanlardan alınan ganimetler aralarında paylaşıldı.

Claudius'un Fethi

İmparator Augustus (M.Ö. 27'den M.Ö. 14'e kadar) ve Tiberius (M.Ö. 14-37'ye kadar) güneydoğu Britanya'da dost krallarla ittifaklar kurarak barışı korumayı amaçladıkları için, sonraki yüzyıl boyunca Britanya'ya olan Roma ilgisi diplomasiyle sınırlıydı. Caligula (MS 37-41), MS 40'ta bir istila planladı ancak bunu gerçekleştiremedi ve imparator Claudius' un (MS 41-54) atalarının öldürülmesinden üç yıl sonra Britanya'nın fethine komuta etmesi için bırakıldı. Güney ve merkez Britanya daha sonra Claudius'un varisleri Nero (MS 54-68), Vespasian (MS 69-79) ve Domitian (MS 81-96) tarafından atanan bir dizi eyalet valisi tarafından fethedildi. MS 84 yılına gelindiğinde vali Agricola, kuzey Britanya'da Mons Graupius adlı bir yerde bir savaş kazandı. Bir süre Britanya'nın tüm anakarası Roma tarafından fethedilecek gibi görünüyordu, ancak sonunda sınır, MS 120'lerin başında Hadrian Duvarı'nın inşa edildiği orta Britanya'ya çekildi. Bu fetihler, elde edilebilecek kaynaklar, özellikle mineraller ve köleler tarafından değil, aynı zamanda Britanya'nın Okyanusta yer alan egzotik ve dünya dışı bir yer statüsüyle de güdülendi.