Beowulf

Beowulf, 3,182 mısradan oluşan Eski İngilizce yazılmış bir epik şiirdir. Eski İngiliz şiirinin yanı sıra Eski Yüksek Almanca, Eski Sakson ve Eski İskandinav gibi dillerde yazılmış eserler için yaygın olan “aliterasyonlu dize” tarzında yazılmıştır. Beowulf, İngiliz edebiyatında hayatta kalan en eski şiirlerden biri olarak kabul edilir. Yazarı anonimdir ve genellikle "Beowulf Şairi" olarak anılır. Şiirin bestelenme tarihi de bilinmemektedir. Bu tartışmalar, MS 7.Yüzyıla kadar dayanan eski bir tarihte yaşamış bir köken için yapılmıştır. Eser, güney İsveç'te günümüzde Götaland olarak bilinen bir bölgede yaşayan, Kuzey Germen bir halk olan Geatların bir kahramanı olan efsanevi figür Beowulf ile ilgilidir. Beowulf bir dizi canavarla savaşır ve yaklaşık 50 yıl boyunca Geatların Kralı olarak hüküm sürer.

Tarihsel Arkaplan

Şiir, MS 6. yüzyıl boyunca İskandinavya'nın farklı yerlerinde geçer. Şiirin kahramanı ve yaptığı işler efsane olmakla birlikte, tarihi şahsiyetler ve olaylara da yer verilir. Şiirde bahsedilen birkaç karakter, diğer Eski İngilizce veya İskandinav kaynaklarında da yer almaktadır. Örneğin, Geat kralı Hygelac'ın Frisia'ya yaptığı baskın, Hygelac'ın adını Chlochilaicus olarak veren MS 6. yüzyıl tarihçisi Gregory of Tours tarafından bahsedilmiştir.

Diğer birçok figür, olay ve yerin İskandinav kaynaklarında eşit karşılıkları vardır. Bunlar, Danimarka'nın Scyldings (Old Norse Skjoldungar) ve İsveç'in Scylfings (Ynglings veya Old Norse Skilfingar) gibi yarı efsanevi klanları ve bunların birkaç üyesini içerir. Hrothgar, Eadgils, Hrothulf (Hrolf Kraki) ve Othhere gibi karakterlerin hepsinden diğer İskandinav şiir ve efsanelerinde bahsedilir. Benzer şekilde Finnsburg Muharebesi, Vanern Gölü Buz Savaşı ve Hygelac'ın bahsi geçen Frizya baskını gibi olaylar da başka kaynaklarda geçmektedir. Bu olayların diğer kaynaklardaki açıklamaları, şiirdeki olayları MS 6. yüzyıla tarihlendirmek için kullanılmıştır. Arkeolojik kazılar, bu yarı-tarihsel figürlerin bazılarının mezar yerlerinin tanımlarını da doğrulamıştır. Snorri Sturluson (MS 1179-1241) gibi yazarlar, Othhere ve Eadgils gibi kralların mezar höyüklerinin yerlerini tanımlamışlardır. Bu höyüklerin birçoğu kazılmış, MS 6. yüzyıldan kalma zengin buluntular ortaya çıkarılmış ve görünüşe göre Beowulf ve Norse Sagas'ta verilenler bu referansları doğrulamıştır.

Eserin bestelenme tarihi bilinmemektedir ve pek çok tartışmaya konu olmuştur. Günümüze kadar ulaşan el yazıları muhtemelen MS 10. yüzyılın sonlarından veya MS 11. yüzyılın başlarından kalmadır. Ancak, şiirin kendisi çok daha eski olabilir. Tartışmalarda MS 7. yüzyıl ve MS 11. yüzyıl arasındaki tarihler ele alınır. Şiir İngiltere'de bestelenmiştir, ancak tam olarak nerede olduğu belirsizdir. Bazı araştırmacılar, şiirde İskandinavya da geçen mekanları Doğu Angliya krallığında bir neslin kökeni için kanıt olarak almışlardır. Doğu Angliyen kraliyet hanedanı Wuffingas'ın İsveç ile yakın bağları varmış gibi görünüyor. Bu, Sutton Hoo gemisinin gömülmesiyle kanıtlanmıştır. Ayrıca, MS 9. Yüzyılda Wessex Krallığı'nda yaşamış bir köken için ve MS 11. Yüzyılda yaşamış, Danimarka, Norveç ve İngiltere'yi yöneten Danimarka kralı Cnut'un için de tartışmalar yapılmıştır.

Kisa Özet

Beowulf, Scyldings veya Danimarka kraliyet ailesinin efsanevi atası Scyld Scefing'in (Eski Viking Savaşçısı) yaşamının bir açıklamasıyla başlar. Anlatıcı daha sonra Heorot salonuna hüküm süren Hrothgar'a gelmeden önce Scyld'in birkaç torununu sırasıyla anlatır. Heorot’un, MS 2004-2005'te Lejre yakınlarında kazılan MS 6. yüzyıldan kalma bir salonla aynı olabilileceği düşünülmektedir. Beowulf ve teğmenleri (hizmetçiler veya askerler), canavar Grendel'e karşı Hrothgar'a yardım etmek için Heorot'a gelirler. Grendel, İncil'deki Cain'in soyundan geldiği söylenir ve insanlar tarafından dışlanmış biridir. Anlatıcı, Heorot'tan gelen kutlama ve neşe seslerinin Grendel'i acı ve ıstırap verdiğini belirtir. Grendel her gece Heorot'a saldırmaya başlar, Hrothgar'ın savaşçılarını öldürür ve yiyip bitirir. Hrothgar ve halkı, canavarın saldırılarına karşı çaresiz kalır ve Grendel, Beowulf’un gelişine kadar 12 yıl boyunca Hrothgar’ın Heorot’unu harap eder.

Tanrı’nın lanetlisi Grendel bozkırların dışında, sis bulutlarının arasından aşağı açgözlü bir şekilde yalpalayarak geldi. İnsan ırkının felaketi, yüce salonda av peşinde koşarak dolaştı (Beowulf, 710-13)

Beowulf, Geatland'deki evindeyken Hrothgar'ın durumunun kötü olduğunu duyar. Geat kralından savaşçılarıyla birlikte Danimarka'ya yola çıkmak ve Grendel ile savaşmak için izin alır. Beowulf ve adamlarını Hrothgar ve karısı Wealtheow karşılar. Hrothgar'ın savaşçılarından biri olan Unferth, Beowulf'un yeteneklerinden şüphe eder ve ikisi birbirlerine hakaret ederler. Heorot'taki ilk gecelerinde Beowulf, Grendel'in kaçınılmaz saldırısını beklerken uyuyormuş gibi yapar. Grendel göründüğünde, Beowulf ona saldırır ve birbirleriyle boğuşmaya başlarlar, ancak Beowulf'un savaşçılarının kılıçları Grendel'in derisini delemez. Sonunda Beowulf, Grendel'in sağ kolunu koparmayı başarır ve canavar salondan kaçar. Kol bir kupa olarak asılır ve Beowulf'un zaferi kutlanır.

Kirişlerden birine asmıştı beowulf onu, canavarın pençesi, kolu ve omzu (Beowulf, 833-836)

Ertesi gece, Heorot tekrar saldırıya uğrar. Bu kez gelen, oğluna yapılan saldırıya çileden çıkan Grendel'in annesidir. Grendel'in annesi, Hrothgar'ın en güvendiği savaşçısı Aeschere'yi koridordan sürükler ve öldürür. Beowulf ve diğer savaşçılar Grendel’in annesinin izini takip ettiğinden Aeschere’ nin kafası daha sonra bulunur. Beowulf, Hrothgar ve diğer savaşçılar, Grendel'in annesini bir gölün altındaki inine kadar takip eder. Savaşçı Unferth kılıcı Hrunting’i Beowulf’a hediye eder ve Beowulf’ yaklaşan dövüşte öldürülmesi ihtimaline karşı Hrothgar ile zırhlanır. Beowulf daha sonra suya dalar ve Grendel ve annesinin yaşadığı bir mağara keşfeder.

Beowulf: Sonsuza kadar yas tutmaktansa arkadaşlarımızın intikamını almak hepimiz için daha iyi. Her birimiz bu dünyadaki yaşamın sonuna geleceğiz. Önemli olan adının şanı için savaşmaktır. Ölümden sonra ün, hedeflerin en asilidir. Kalk, bu krallığın koruyucusu, elimizden geldiğince çabuk gidelim ve bu canavar hanımefendiyi bulalım. (Beowulf, 1384-1391)

Mağarada, Beowulf Grendel'in cesedini ve annesiyle öldürdüğü adamların cesetlerini bulur. Beowulf, Grendel'in annesiyle savaşır, ancak Unferth'in kılıcı onun derisini delemez. Buna karşılık, Beowulf zırhıyla Grendel’in saldırılarına karşı korunur. Beowulf sonunda gölün dibinde başka bir sihirli kılıç bulur ve onu Grendel'in annesinin kafasını kesmek için kullanır. Yeni kılıcının keskin kısmı, iki canavarın zehirli kanıyla çözülür ve erir. Daha sonra Beowulf düşmanlarının başlarını Hrothgar'a geri götürür. Ödül olarak, Hrothgar, Beowulf’a aralarında atalarından kalma kılıcı Naegling’in de olduğu bir sürü hediyeler yağdırır. Devamında Hrothgar’ın Beowulf'a alçakgönüllü kalması ve kendi halkına karşı cömert olmaya çağıran uzun bir konuşması yer alır. Esasında, Hrothgar başarılı bir kral ve komutandır, makamına uygun davranmalıdır. Bu davranışı, Anglo-Sakson aristokrasisinin değerlerini ve diğer eski Germen krallıklarındaki benzerlerini yansıtır.

Bu zaferin ardından, Beowulf ve takipçileri Geatland'a geri dönerler ve Beowulf burada yaklaşık 50 yıl boyunca Geatlerin kralı olur ve hüküm sürer. 50 yıl sonunda, yaşlı bir Beowulf azgın bir ejderhayla yüzleşmek zorunda kalır. Anlatıcı, bir kölenin, Earnanaes adlı bir yerde ejderhanın hazinesinden bir bardak çaldığını, bu sebeple öfkeli canavarın inini terk ettiğini ve kırsal alana saldırdığını söyler. Hazinesini istifleyen ejderha, sadık askerlik hizmeti için savaşçılarını ve adamlarını ödüllendiren cömert krallar ve lordlarla benzetilebilir. Beowulf ve askerleri ejderhayla savaşmak için gelirler, ancak Beowulf ejderhayla tek başına savaşacağını söyler eder ve savaş başlar. Ejderha, Beowulf'u alt eder ve adamları dehşet içinde kaçar. Sadece Beowulf'un akrabası olarak bilinen Wiglaf, Beowulf'a yardım etmek için kalır. Birlikte, Wiglaf ve Beowulf ejderhayı öldürür, ancak Beowulf kısa süre sonra yaralarından dolayı ölür.

Wiglaf: Her şeye gücü yeten Tanrım, lordumun etrafında dönen alevleri görmektense yanmayı tercih ederim...Yemin ederim, yaptığı iyiliklerin hiçbiri böyle bir sonu hak etmemişti, bu vahşi canavar tarafından katledilerek sefil ve tek başına ölüyordu. (Beowulf, 2650-2652, 2656-2659)

Wiglaf, Beowulf'un isteği üzerine ejderhanın hazinesini geri alır ve diğer savaşçıları kaçtıkları için suçlar. Wiglaf, Beowulf'un kuzeni ve Beowulf'un babasının kabilesi olan Waegmunding'lerin sonuncusudur. Beowulf bir cenaze seromonisinde yakılır ve denize bakan bir höyüğün içine gömülür. Beowulf'un halkı onun kaybının yasını tutar ve diğer toplulukların saldırılarına karşı artık yeterince korunamayacakları korkusuyla paniğe kapılır. Kuşkusuz bu, şiirin transkripsiyonunun yapıldığı dönemde Anglo-Sakson İngiltere'de yaşayan insanlar için çok ciddi bir endişeyi yansıtır.

On uzun gün boyunca anıtını yaptılar, küllerini sadece bilge ve şevkli ellerin kaldırabileceği kadar düz ve yüksek duvarlara kaldırdılar, aldıkları hazineleri de orada bıraktılar. Toprağa geri döndüler. (Beowulf, 3159-3163, 3165-3167)

Temalar

Şiir Hıristiyan gibi görünse de Beowulf ve çağdaşlarının dünyası kesinlikle pagandır. Şiirdeki olaylar, İskandinavya'nın dönüşümünden çok önce gerçekleşir. Hikâye, Hıristiyanlık öncesi, Germen savaşçı kültürünün ortamında gerçekleşir. Hrothgar ve Beowulf gibi lordlar cömert ziyafetler düzenler, kendi savaş gruplarını savaşa yönlendirir ve askerlerini hazineden hediyelerle ödüllendirir. Bunlar şiirde anlatılan eski İskandinav halklarının adetleridir, ama aynı zamanda Hıristiyanlığın gelişinden çok sonra gelen Anglo-Sakson soylularının da değerleridir.