Fenike Alfabesi ve Dili

Makale

Thamis
tarafından yazıldı, Şüheda Bulut tarafından çevrildi
tarihinde yayınlandı
Makaleyi Yazdır PDF

Fenike dili, İbranice ile yakından ilişkili bir Kenan dilidir. Kenan dili hakkında çok az şey bilinmektedir; bilinenler, Kenan krallarının Firavun III. Amenhotep (MÖ 1402 - 1364) ve Akhenaton’a (MÖ 1364 - 1347) yazdığı El-Amarna mektuplarından toplanmıştır. Fenike dili, kültürü ve yazısının, uzun süre Fenike’yi kontrol eden Mısır’dan güçlü bir şekilde etkilendiği görülmektedir; Byblos kralı Rib-Adda, bir mektubunda bunu firavuna itiraf etmektedir.

Phoenician Oblelisk from Cyprus
Kıbrıs'tan Fenike Dikilitaşı
Osama Shukir Muhammed Amin (Copyright)

Mısır ve Çivi Yazısı Etkisi

Fenike dili hakkındaki bilgilerimiz, günümüze ulaşan az sayıdaki Fenikece yazılı metne dayanır. MÖ yaklaşık 1000’den önce, Fenike dili Mezopotamya genelinde yaygın olan çivi yazısı sembolleri kullanılarak yazılıyordu. Byblos’ta bulunan Fenike alfabesinin ilk işaretleri ise çivi yazısından değil, açıkça Mısır hiyerogliflerinden türemiştir. 22 Fenike harfi, MÖ 12. yüzyılın sonunda standartlaşan Mısır hiyeroglif sembollerinin basitleştirilmiş şekilleridir. İbranice ve Arapça gibi, Fenike dili de sağdan sola doğru yazılırdı ve sesli harfler kullanılmazdı (bu da Fenike yazısını çözmeyi daha da zorlaştırır).

Fenikece sağdan sola doğru yazılırdı ve seslİ harfler kullanılmazdı.

İbranice ile Benzerlikleri

MÖ 1000 yılına gelindiğinde, Fenikece ve İbranice, Kenan’da konuşulan Aramice’den farklılaşmıştı. Örneğin, Fenikece ve İbranice’de belirli ismi göstermek için "ha-" öneki kullanılırken, Aramice’de "-a" soneki kullanılır. Birinci tekil şahıs zamiri Fenikece ve İbranice’de "ānōkī" iken, Aramice’de (modern Arapça’da olduğu gibi) "anā"dır. "Oğul" kelimesi Aramice’de "bar" iken, Fenikece ve İbranice’de "ben"dir. Ancak İbranice ve Fenikece arasında da farklar vardır: Örneğin, "olmak" ve "yapmak" fiilleri farklıdır ve İbranice’de uzun "a" sesi Fenikece’de "o" olarak telaffuz edilir.

Phoenician Alphabet
Fenike Alfabesi
Ansgar (Public Domain)

Evrim

Fenike yazı sistemi, bir alfabe olması nedeniyle basit ve öğrenmesi kolaydır; ayrıca çivi yazısı veya hiyerogliflerin aksine diğer dillere uyarlanması da oldukça kolaydır. MÖ 9. yüzyılda Aramiler, Fenike alfabesini benimsemiş, baştaki "alef" ve uzun sesli harfler için semboller eklemişlerdir. Bu Aramice alfabe, sonunda modern Arap alfabesine dönüşmüştür. MÖ 8. yüzyıla gelindiğinde, muhtemelen Fenikeli olmayan yazarlar tarafından yazılan Fenike alfabesiyle yazılmış metinler, Küçük Asya’nın güneyindeki Kilikya ve kuzey Suriye’de ortaya çıkmıştır. Sonunda, Levant ile yakın ticari ilişkileri olan Yunanlılar Fenike alfabesini benimsemiş, sesli harfler eklemiş ve böylece Yunan alfabesini yaratmışlardır; bu alfabe de modern Latin alfabemizin temelini oluşturur.

Bibliografya

  • Gras, M, P. Rouillard, J. Teixidor. L'univers phénicien. Hachette, 2006

Çevirmen Hakkında

Şüheda Bulut
Merhaba! Tarihe meraklı, çeviri üzerine eğitim alan ve sürekli gelişime inanan biriyim. Yeniliklere açık yapım sayesinde farklı alanlarda kendimi geliştirmeyi ve uluslararası düzeyde deneyim kazanmayı hedefliyorum.

Bu Çalışmayı Alıntıla

APA Style

Thamis. (2012, Ocak 18). Fenike Alfabesi ve Dili [The Phoenician Alphabet & Language]. (Ş. Bulut, Çevirmen). World History Encyclopedia. alınmıştır https://www.worldhistory.org/trans/tr/2-17/fenike-alfabesi-ve-dili/

Chicago Formatı

Thamis. "Fenike Alfabesi ve Dili." tarafından çevrildi Şüheda Bulut. World History Encyclopedia. Son güncelleme Ocak 18, 2012. https://www.worldhistory.org/trans/tr/2-17/fenike-alfabesi-ve-dili/.

MLA Formatı

Thamis. "Fenike Alfabesi ve Dili." tarafından çevrildi Şüheda Bulut. World History Encyclopedia. World History Encyclopedia, 18 Oca 2012, https://www.worldhistory.org/article/17/the-phoenician-alphabet--language/. İnternet. 22 Tem 2025.