Büyük Katerina

İmparatoriçe II. Katerina (Büyük Katerina) 1762-1796 yılları arası dönemde Rusya’nın İmparatoriçe naibidir. Anhalt-Zerbest Prensi Christian August (1690-1796) ve Holstein-Gottorp Prensesi Johhna Elisabeth’in (1712 -1760) kızı olarak Prusya’da doğdu ve ailesi asil sınıfından olmasına rağmen zengin değildi. Geleceğin Rus Çarı Holstein-Gottorp’lu Peter (1727-1762) ile 1725 yılında St. Petersburg’da evlenmiştir.

Peter/Petro, 1762 yılında Rusya İmparatoru sıfatıyla Peter III olarak İmparatorluk Tacını giymiş ve böylece Katerina da Rusya İmparatorunun eşi olarak, İmparatoriçe olmuştur. Ancak, Peter ve Katerina evliliklerinde mutlu değillerdi ve ortak saltanatlarında işleri de yolunda gitmiyordu. Katerina, eşi Peter’in temsil ettiği her şeyden nefret ediyordu. Katerina’nın başka mecralarda destek aramaya başlaması ve eşi Peter’i iktidarından devirmeye çalışması uzun zaman sürmedi. Rus ordusu ve destekçilerinin de yardımıyla Peter III tutuklanmış ve İmparatorluk Tahtından çekilme belgesini imzalamaya zorlanmıştır. Peter III kısa bir süre sonra suiskaste uğramış ve bundan sonra II. Katerina’nın da Rusya’nın tek hükümdarı olma yolu açılmıştır.

Katerina, 22 Eylül 1762 tarihinde, Rusya Kralı naibi ve Katerina II olarak İmparatoriçe sıfatıyla resmen Taç giymiştir. Uzun hükümdarlık dönemi sırasında Rusya’nın Eğitim Sisteminde, Güzel Sanatlar alanında, Rusya ekonomisinde dönüşüm yapmış ve Rus Aydınlanması çağını başlatmıştır.

Gençlik Dönemi Yaşamı

Catherine (Katerina), Prusya’da Stettin şehrinde (günümüzde Szczecin/Polonya) Sophie Friedrike Auguste von Anhalt-Zerbst-Dornburg adıyla, Anhalt-Zerbst Prensi Christian August ve Holstein-Gottorp Prensesi Johanna Elisabeth’in kızı olarak, 02 Mayıs 1729 yılında, dünyaya gelmiştir. İki erkek kardeşi ve bir de kız kardeşi vardı. Küçük erkek kardeşlerinden biri olan Wilhem Christ 12 yaşında kızıl humma hastalığından ölmüştür. Catherine, annesinden daha ziyade babasına çok daha yakın olduğu söyleniyordu.

Catherine, ebeveyinleri fazla paraya sahip olmamalarına rağmen, asil bir aileden gelen bir çocuğa yakışır şekilde Fransız öğretmenler ve bir Fransız mürebbiyeden eğitim almıştır. Özel Öğretmeni Elizabeth (Babet) Cardel küçük Catherine üzerinde büyük ölçüde etkisi olmuştur; Catherine, öğretmeni Elizabeth’ten her çocuğun sahip olması gereken mürebbiyelerin kraliçesi olarak bahsederdi. Catherine çok enerjik, mutlu bir çocuktu. Aynı semtteki çocuklarla oyunlar oynar ve büyüklerden emir almaktan rahatsız olmaz, keyif alırdı. Nispetten sorunsuz bir çocukluk dönemi geçirmiş, “ilgi çekici hiçbir şeyi olmadığını” ifade etmiştir.

Kraliyet Evliliği Umutları

Annesi Johanna, sağlıklı üç çocuğu olmasına ve bir şatoda yaşamasına rağmen, yaşam sürdüğü kaderinden memnun değildi. Sınıfsal daha düşük statüsünden bir adamla evlendiği için evliliğinden pişmanlık duyuyordu. İyi sosyal bağlantıları olan akrabalarını ziyaret ediyordu. Ve kızı Catherine büyüyüp gerekli yaşa geldiğinde, kendisine eşlik ediyordu. Anne Johanna’nın tek bir amacı vardı; kızına Kraliyet statüsünde bir evlilik imkânı sağlamaktı.

Catherine, 1739 yılında, daha 10 yaşındayken, gelecekte Peter III olacak 11 yaşındaki Peter ile tanışmıştı (Peter, o zamanlar Holstein Dükü Charles Peter Ulrich olarak biliniyordu). İsveç Krallık Tahtının varisi ve Rusya’da Büyük Petro’nun yaşayan tek torunu hemen Catherine için mükemmel bir eş adayı olarak görülmüş ve anne Johanna, kızının da Peter’e olumlu karşılık vermesini görmekten memnun kalmıştır. Carherine, daha sonra yazılan anılarında Peter’in hoş ve iyi yetiştirilmiş biri olduğunu ifade eder. Gerçekten ise Peter, fiziksel ve duygusal olarak daha gelişmemiş yaştadır.

Catherine, onunla evlenmek isteyen amcası George Lewis ile kısa ve masum düzeyde bir dönemi olmuştu. Catherine, bu beraberliği kabul etmişti ancak ailesi kızları için daha fazlasını istediği için, beraberlikleri daha fazla sürmemiştir. Anne Johanna’nın Rusya’daki Romanovlar Hanedanlığı ile yakın bağları vardı. Rusya İmparatoriçesi I. Elizbethe’in ablası anne Johanna’nın kuzeni Charles Frederick (Peter’in ebeveynleri) ile evliydi. I.Elizabeth ayrıca Johanna’nın döğününden önce ölen ağabeyiyle nişanlanmıştı. İmparatoriçe Elizabeth, Holstein ailesine büyük bir sevgi ile bakıyordu ve bu sevgi Catherine ile ailesi için de inanılmaz derecede avantajlı olmuştur. Anne Johanne, bu dostane ilişkiyi daha da teşvik etmek amacıyla kızı Catherine’i alıp Prusyalı Saray ressamı Antoine Pesne’ye gitmiş ve İmparatoriçe’ye hediye olarak gönderilmek üzere portresini yaptırmıştır.

Peter 1742 yılı Ocak ayında İmparatoriçe Elizabeth’in varisi seçilmiş ve onun yerine Johanna’nın kardeşi Adolphus Frederick, İsveç Tahtının varisi olmuştur. 1744 yılı Yeni Yılbaşı Günü, Johanna ve kızı Catherine adına Rusya’dan bir davetiye gelmişti. Ve ardından Prusya Kralı II. Frederick’ten, Catherine hitaben, Peter’in eşi olması dileklerini ifade eden bir mektup gelmişti. Catherine ve ailesi 10 Ocak 1744 tarihinde Kral ile görüşmeye gitmişlerdir.

Rusya’ya Gelişi

Catherine ve annesi Johanne 16 Ocak 1744 tarihinde dört arabalık bir konvoyla Rusya’ya gitmişlerdi. 03 Şubat 1744 tarihinde Kışlık Saraya varmışlar ve İmparatorluk ailesi Catherine ve annesi Johanne’yı karşılamıştır. Nihayet, 09 Şubat 1744’te Peter ve İmparatoriçe I. Elizabeth ile buluşmuşlardır. Genç Peter, Catherine’i gördüğüne sevinmiş olsa da, onu gelecekte eşi olmasından daha ziyade bir arkadaş olarak gördüğü açıktı. Catherine ise hayal kırıklığına uğramış ama yoluna çıkan her türlü zorlukla yüzleşmeye de kararlıydı.

Catherine kısa bir süre sonra Rusça öğrenmeye başlamıştı. Bir profesör ona Rusça konuşmayı ve yazmayı öğretirken, bir rahip Rus Ortodoks Kilisesi konusunda dersler veriyordu. Catherine, Rusya’yı seviyor ve kendini derslerine o kadar adamıştı ki, gecenin herrhangi bir saatinde kalkıp Rusça kelimeler okuyup tekrarlıyordu. Gece geç saatlere kadar verilen bu eğitim, Catherine’nin zatürreya yakalanmasına neden olmuş ve ağır bir şekilde hastalanmıştı. İmparatoriçe Elizabeth hasta yatan kızın yatağı başına koşmuş ve sağlığına kavuşması için ona yardım etmiştir.

Peter/Petro III ile Evlenmesi

Catherine 28 Haziran 1744 tarihinde, Peter ile nikâh kıyabilmesi için, Rus Ortodoks Kilisesine katılmış, Ortodoks mezhebine girmiş, Katerina adını almış ve ertesi gün Peter ile resmen nişan yapmıştır. Rus İmparatorluğunun en kutsal şehri Kiev’e ailece yapılan Hac ziyaretinin ve Peter’in de şiddetli bir çiçek hastalığı geçirmesinin ardından St. Petersburg’a dönmüşlerdir.

Katerina ve Peter/Petro 21 Ağustos 1754 tarihinde evlilik yapmışlardı. On gün süren kutlamalarla bu evlilik büyük bir olay olmuştu. Ancak, Katerina ve Peter evliliği mutlu bir evlilik olmaktan çok uzak ve çift yıllarca mutluluk bulmadan devam etmişlerdir. II. Katerina’nın birden fazla kişiyle ilişkisi ve üç çocuğunun da bu ilişkilerinden olduğuna dair spekülasyonlar yapılıyordu. 1754 doğumlu ilk çocuğu Büyük Dük Pavel Petrovich’in (Paul I) aslında Katerina’nın sevgilisi Sergei Saltykov’dan (Rus ordusunda bir subay) olduğuna dair yorumlaryapılıyordu. II.Katerina’nın bundan başka birisi kız olmak üzere, iki çocuğu daha vardı: Polonya’nın gelecekteki Kralı Kont Stanislaus Poniatowsk’ten (1732-1798) kızı olduğuna inanılan Büyük Düşes Anna Petrovna (1757-1759) ve asker Gregory Orlov’dan ( 1734-1808) olduğuna dair tahmin edilen Büyük Dük Alexei Gregorevich Bobrinky adında bir oğlu (1762- 1813) vardı.

II. Katerina, evliliğinin ilk yıllarında kocası Petro/Peter III’e çoğu konuda destek oluyor ve kendi geleceğinin kocasının iyi niyetine bağlı olacağını bildiği için onun olgunlaşmamış davranışlarını hoşgörüyle karşılıyordu.

Peter III’ün Devrilmesi

İmparatoriçe I. Elizabethe 1761 yılı Aralık ayında öldü ve daha önce veliaht seçtiği yeğeni Peter de, Rusya’nın III. Peter’i sıfatıyla Krallık Taçını giymiş, Katerina’da Rusya İmparatorunun eşi olarak İmparatoriçe olmuştur. Peter III (Petro), sağduyu eksikliği ve aptalca davranışlarıyla insanların dikkatini çekmek üzere hiç zaman kaybetmiyordu. Pekçok grubun ona karşı komplo kurmaya başlamaları uzun zaman sürmedi; Rusya’da halkın birçoğu II. Katerina’nın İmparariçe naibi olmasını istiyordu. II. Katerina’nın en önde gelen destekçilerinden birisi, Rus Muhafız Subayı sevgilisi Gregory Orlov ve Rus Ordusunda yüksek mevkilerde bulunan dört erkek kardeşiydi.

Katerina II, 28 Haziran 1762 tarihinde, kocasına karşı düzenlenen bir darbe ile iktidarı ele geçirmiş ve Rus Ordusu tarafından Rusya İmparatoriçesi ilan edilmiştir. Kocası Petro/Peter III tutuklanmış ve İmparatorluk tahtından çekilme belgelerini imzalamaya zorlanmıştır. Peter III, kısa bir süre sonra, büyük bir ihtimalle Gregory’nin kardeşi Alexei Orlov (1737-1808) tarafından boğularak öldürüldüğü söyleniyordu. Ancak II. Katerina’nın kocasının ölümünde rolü hakkında çeşitli söylentiler olmasına rağmen, ölüm olayına dâhli konusunda somut herhangi bir kanıt bulunmuyordu.

Taç Giyme Töreni

Katerina, 22 Eylül 1762 tarihinde Moskova’daki Hz.Meryem Katedralinde, Rusya Kraliçesi II. Katerina sıfatıyla İmparatoriçe naibi olarak resmen Taç giymiştir. Rusya İmparatorluk Tacı, onun taç giyme töreni için hazırlanmış ve II. Katerina’dan sonra bütün Rus hükümdarları için Taç giyme töreni düzenlenmiştir. Bu Taç; 75 adet inci, bir elmas haç, bir yakut, 4.936 Hint elmas’ı, Doğu ve Batı Rusya imparatorlukları temsil eden altın ve gümüş iki yarım kürelerden meydana geliyordu. Rusya İmparatorluk Tacını, İsviçre-Fransa Sarayı pırlanta kuyumcusu Jereme Pauzie tasarlamıştır.

Daha alt sınıf soylu bir aileden gelen Katerina, İmparatoriçe naibi sıfatıyla II. Katerina olarak Taç giymiş; Büyük Petro/I.Peter (1672-1725) ile evlenen ve Rus Ordusunun da desteğini alarak 1725 yılında İmparatoriçe naibi olan Rusya Kraliçesi I. Katerina’nın (1684-11727) izinde yürümüştür.

Hukuk ve Yönetim Sistemlerinde Yeni Düzenleme

Rusya İmparatorluk Eyaletleri İdaresine ilişkin bir Kanun 1775 yılında yayınlanmıştır. Yayınlanan Kanun Yönergeleri; adalet ve finans sistemleri için ayrı kurumların kurulması gerektiriyordu. İdari İşleri, vergi ve harçların toplanması bir Vali Yardımcısının görev aldığı bir Valinin (Governor) kontrolü altında yürütülecekti.

Valiye bağlı olarak üst, orta ve alt sosyal sınıflar için bir üst, bir orta, bir alt sınıf ve bir bölge mahkemesinden oluşan Hukuk Mahkemeleri kurulmuştu. Hazırlanan Tüzük, her Eyalet başkentinden Valinin başkanlığında oluşturulan Sosyal Yardım Kurullarıyla Rus halkının genel sağlık ve refahı ve benzer konulara ilişkin düzenlenen talimatları kapsiyordu. Sosyal Yardım Kurulu hastaneleri, çalışma evleri, imarethaneleri ve ıslah evlerini denetliyordu.

Eğitim Reformları

İmparatoriçe II. Katerina Saltanatının en önemli odak noktalarından birisi; Rusya’daki Eğitim Sistemi teşkil ediyordu. II. Keterina, tüm Rus çocuklarının Avrupa Eğitimi alması gerektiğine inanıyordu, hem erkeklerin ve hem de kadınların uygun bir eğitim alması konusunda kararlıydı. Ivan Betskoy’u Eğtim Danışmanı görevine atamış, Rusya’daki Eğitim Sistemini diğer ülkelerin eğitim sistemiyle karşılaştırarak inceleme yapmıştır. Bir Eğitim Komisyonu kurmuş ve bu komisyona katılan Rahip Saniel Dumaresq (1712-1805) dâhil olmak üzere diğer eğitim öncü uzmanlarıyla görüşmeler yapmış ve talimatlar vermiştir.

Zengin ve soylu kadınlara eğitim veren, orta sınıf aile kızlarını da kabul eden Smolny Soylu Kızlar Enstitüsünü kurmuştur. Ayrıca, 1766 yılında, küçük çocuklara 21 yaşına kadar eğitim veren Harbiyeli Birliği için yeni bir Tüzük düzenlemiştir. Eğitim müfredatına Tarih, Felsefe, Güzel Sanatlar ve Bilim konuları ilave edilmiştir. 1876 yılında, serfler hariç, tüm sosyal sınıf çocukları için ücretsiz iki kademeli; ilköğretim ve lise sistemi üzerinden eğitim ve öğretim programı öngören Rusya Milli Eğitim Tüzüğü düzenlenmiştir. Milli Eğitim müfredatı hazırlanmış ve öğretmen yetiştirme programı geliştirilmiştir.

İmparatoriçe II. Katerina Eğitim Reformlarına yönelik birçok eleştiri yapılıyordu; eleştirenler yönetimin eğitim sistemine yeterli parayı tahsis edemediğini iddia ediyorlardı. Soylular sınıfı mensupları, çocuklarını devlet okulları yerine paralı özel ve daha pahalı okullara göndermeyi tercih ediyorlardı. Diğer yandan, bu eğitim programı birçok köylünün eğitim almasına engel teşkil ediyordu.

Serfler ve Pugachev’in İsyanı

Serfler, zor zamanlarda korunmak amacıyla özgürlüklerinden vazgeçip toprak sahipleri için çalışan köylüler grubunu oluşturmuşlardı. Çariçe II. Katerina, Rusya’nın serfler sınıfı sistemini önceki yönetimden miras almış ancak, bazı değişiklikler ve iyileştirmeler yapma yoluna gitmiştir. Eski serflerin yeniden serf olmalarına yasaklama getirilmiş ve resmi bir bürokratik statü oluşturulmuştu. Bu durumda, serfler eğer yasadışı olarak sahipleniyorlarsa özgürlükleri için başvuracakları anlamına geliyordu. Ayrıca, herhangi bir isyanı önlemek amacıyla serflerin toprak sahiplerine karşı şikâyette bulunmalarının da yolu açılmıştı.

İmparatoriçe Katerina, serfler sınıfı için bazı iyileştirmeler yapmış olsa da onların refahı ve özgürlüğü konusunda tam anlamıyla modern bir zihniyeti oluşturmadığı açıktır. Büyük Petro döneminde uygulamaya konulan Rus Ortodoks Kilisesine bağlı tüm serflerin serbest kalmasını sağlayan yasayı yürürlükten kaldırmıştır.

Rusya’da, 1771 yılında, serfler sınıfı özgürlüğünün daha da kısıtlanmasına yol açan yaygın bir mahsul kıtlığı yaşanmıştı. Bu kıtlık, Pugachev İsyanına (1773-1775) neden olan şiddetli olaylar ve proteso eylemleriyle sonuçlanmıştır. Yemelyan Pugachev (1742-1775), Rusya İmparatorluk Ordusunda eski bir subay idi. Peter III adına alternatif bir Rus Hükümeti liderliği görevini üstlenmiş ve Rusya İmparatoru olması gerektiğini iddia etmiştir. Serflerin özgürlüğünü savunmuş ve destek vermek üzere yanında toplanan alt sınıfa yardım etmiştir. Pugachev’in İsyan hareketi, Rusya tarihinde en büyük köylü isyanı olmuş ve bu isyan, Pugachev’in 1775 yılında tutuklanıp idam edilmesiyle bastırılmıştır.

Savaş ve Uluslararası İlişkileer

Rusya, Birinci Türk-Rus Savaşında (1768-1774) galip geldikten sonra, İmparatorluk sınırları günümüzde güney Ukrayna ve Karadeniz kıyılarına kadar genişlemiştir. İmparatoriçe II. Katerina, İkinci Türk-Rus Savaşından (1787-1792) sonra Rusya’nın bir parçası haline gelen Kırım topraklarını ilhak etmiştir. Bu dönemde Rusya ve Prusya 1791 yılında resmen ateşkes imzalamışlardır.

Çariçe II. Katerina ve Rusya, 1788-1790 yılları arasında İsveç Ordusu ve Katerina’nın kuzeni İsveş Kralı III. Gustav’a (1746-1792) karşı savaş açmışlardır. İsveç Donanması 1789 yılında, Rusya Donanmasını alt ederek müzakere yapmaya zorlamıştır. Müzakereler, 1790 yılında ele geçirilen tüm arazilerin eski sahiplerine iade edilmesini öngören Värälä Antlaşmasının imzalanmasına yol açmıştır.

1791 yılında hazırlanan May Anayasasıyla, Polonya-Litvanya Milletler Topluluğunda daha demokratik bir monarşi sistemi kurulması amaçlanmıştır. Bu Anayasa köylülere hükümet koruması sağlamış ve soylular ile alt sınıflar arasında siyasi eşitlik olması için düzenleme yapılmıştı. Katerina müdahale etme kararı almıştı. Üç ay sonra ateşkes sağlanmış ve Rusya, Polonya’nın bazı kısımlarını Prusya ile Avusturya arasında bölüştürmüştür. Rusya, 1796 yılında, Gürcistan’ı Pers işgaline karşı korumaya yemin ettiği Georgievsk Antlaşmasını imzaladıktan sonra İran’a karşı savaşa girmiştir. Ancak, İmparatoriçe II. Katerina, daha savaş sona ermeden önce ölmüştür.

İmparatoriçe II. Katerina salatanatı döneminde, Rusya çeşitli savaşlara girmesine rağmen, II. Katerine aynı zamanda, barış ve diplomasiye de içtenlikle inanıyordu. Rusya, II. Katerina yönetimi döneminde, Prusya ile Avusturya arasındaki Bavyera Veraset Savaşına (1778-1779) aracılık ederek uluslararası bir arabulucu haline gelmiştir. II. Katerina ayrıca 1780 yılı Amerikan Devrimi sırasında (1775-1783) İngiliz Kraliyet Donanmasının tarafsız çıkarları doğrultusunda taşımacılık faaliyetine koruma sağlayan Silahlı Tarafsızlık Birliğini kurmuştur. Çariçe II. Katrerina 1792 yılında Japonya ile ticari ilişkiler kurmayı hedefleyerek bir ticaret heyetinini Japonya’ya göndermiştir. Ancak, bazı müzakereler yapılmasının ötesine giden bir sonuç alınmamıştır.

Güzel Sanatlar Destekçisi

İmparatoriçe II. Katerina, Güzel Sanatlar konusuna tutkuluydu; edebiyat, resim ve felsefeye özel bir ilgi duyuyor ve hatta kendi komedilerini ve kurgularını yazmakla da uğraşıyordu. Fransız Aydınlanma yazarları Voltaire (1694 -1778), filozof Diderot (1713-1784) ve Montesque ile devamlı yazışıyor ve övgülerini alıyordu. İmparatoriçe Katerina 34 yıllık saltanatı döneminde St. Petersburg’da dünyanın ikinci büyük sanat müzesi olan Hermitage Müzesini kurulmuştur. Müze İdaresi her yıl, 07 Aralık gününü, Azize Katerina günü olarak kutlamaktadır. Çariçe II. Katerina iktidarı döneminde daha fazla insanın dış ülkelere seyahat ettiğine, yabancı dil konuştuğuna, Üniveriste’de eğitim gördüğüne, oyunlar, şiirler ve romanlar yazıldığına ve diğer dilerde yazılan önemli eserlerin Rusça’ya çevirildiğine ve Rus entelijansiyasının doğuşuna tanıklık edilmiştir.

Din

İmparatoriçe II. Katerina, savaş masraflarını karşılamak üzere, Kilisenin tüm arazilerini kamulaştırmıştır. Hükümdarlığı sırasında soylular sınıfı Kiliseden çok daha önemli hale gelmişlerdir. Ancak, yakın bölgelerde Osmanlı egemenliği nedeniyle Hıristiyanları koruyan bir politika izlemeye başlamış ve Rus Ortodoksluk mezhebine geçişi teşvik etmiştir.

Müslümanların dini haklarını koruyan Yasama Komisyonu 1767 yılında kurulmuştur. Bu Komisyon kapsamı, 1773 yılında Müslümanların Camii inşa etmeleri ve inanç ibadetlerini yerine getirme uygulamalarına izin veren İnançlara Hoşgörü Fermanı ile daha da genişletilmiştir. İmparatoriçe II. Katerina, Yahudiliği ayrı bir hukuk başlığı altında ele almış, ancak Yahudi halk topluluğunu 1782 yılında Rus Ortodoks vatandaşlarıyla eşit olarak tanıdığı Kasabalar Şartı Yasası ile asimile etmeye başlamıştır.

İmparatoriçe II.Katerina, 1786 yılında Din’i konuların devlet okullarından çıkarılması çağrısında bulunmuştur. Bu çağrısı, II. Katerina’nın dine karşı kişisel bakışı laiklik olarak görülebilir.

Ölümü ve Mirası

İmparatoriçe II. Katerina, felç geçirdiği tanısı konulduktan sonra, acı çekerek 17 Kasım 1796 tarihinde, diğer fani insanlar gibi, olağan bir şekilde 67 yaşında ölmüştür. II. Katerina’nın “Büyük Katerina” olarak mirası bugüne kadar varlığını sürdürmektedir. Son derece iyi eğitimliydi ve uzun dönem hükümranlığı sırasında aydın fikirlerinin çoğunu somutlaştırarak hayatta geçirmiştir. İmparatorluk Sarayını ziyaret edenlerin hepsi Çariçe II. Katerina’nın zerafeti, nezaketi ve kendisini takdim ettiği saygın tarzı hakkında yorumlar yapmışlardır. Rusya’yı modern dünya üyesi yapmaya çalışmış ve bu hedefinde büyük ölçüde başarılı olmuştur.

Büyük Katerina yaşam öyküsü pekçok kitabın yazılmasına, tablonun yapılmasına, film çekilmesine ve opera yazılmasına ilham kaynağı olmuştur. Bu eserler arasında en çok bilineni; ünlü İngiliz aktris Dame Helen Mirren’in Büyük Katerina’yı oynadığı 2019 TV dizisi ve Amerikalı aktris Elle Fanning’in Büyük Katerina rolünü oynadığı tarihi komedi ve drama türü popüler TV dizisi; The Great (2020) bulunmaktadır.