MS 4. yüzyıla ait Satürn Tapınağı, Roma Forumu'nun kuzeybatı köşesinde yer almakta olup, hâlâ ayakta duran sekiz görkemli sütuna sahiptir. Satürn onuruna inşa edilen bu tapınak, antik kültün merkeziydi ve yaklaşık MÖ 497 yılında adanmış orijinal tapınağın bulunduğu yerde yer almaktadır. Bu orijinal tapınak, tanrının ilk kutsal alanı olan Ara Saturni'nin yerini almıştır. Ayrıca, Cumhuriyet döneminde tapınak kamu hazinesine (aerarium) ev sahipliği yapmış ve bu işlevi, İmparatorluk döneminde daha sınırlı bir biçimde sürdürmüştür.
Satürn, Roma dininde bir parça gizemli bir figürdür. Günümüze ulaşan sanat eserlerinde bu tanrı, başında bir peçeyle tasvir edilir ve elinde ya bir orak ya da budama bıçağı taşır. Muhtemelen Yunan tanrısı Kronos’un bir versiyonu olan Satürn, özellikle her yıl 17 Aralık’ta (en azından MÖ 5. yüzyıldan itibaren) kutlanan Satürnalia festivaliyle onurlandırılırdı ve bu kutlamalar birkaç gün sürerdi. Bu neşeli etkinlikte insanlar birbirlerine hediyeler verir, köleler sıradan vatandaşların sahip olduğu özgürlüklerden faydalanır, geleneksel toga yerine daha sade giysiler giyilir ve genel olarak eğlenceli partiler düzenlenirdi. Tüm bunlar, Satürnalia’yı Roma takviminin en şenlikli festivali hâline getirirdi; öyle ki, şair Catullus bu dönemi “en güzel zamanlar” olarak tanımlamıştır. İlerleyen yüzyıllarda bu festival, Brumalia festivaline dönüşmüş ve özellikleri ile zamanlamasının benzerliği – yüzyıllar içinde Aralık ayının sonlarına doğru kayması – onun Noel kutlamaları üzerinde etkisi olduğuna işaret etmektedir.
Tapınağın günümüze ulaşan kalıntıları, traverten bloklardan oluşan bir kaide üzerinde yükselir ve kendileri de önceki tapınaklardan geri dönüştürülmüş parçalardan oluşmaktadır. Sütunlar İon düzenindedir ve kuzey cephesinde hâlâ sekiz sütun ayaktadır. Sütun gövdeleri Mısır granitinden yapılmıştır; yanlardaki iki sütun pembe Aswan granitinden, ön cephedeki altı sütun ise gri Mons Claudianus granitinden imal edilmiştir. Bu farklı geçmişi yansıtan şekilde, sütunlardan üçü yekpare (monolit) iken, diğerleri iki parçanın birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. İon başlıkları, aslında tapınak için özel olarak yapılan tek bölümdür ve Thasos mermerinden olup Geç Antik Dönem’e özgü bir tarzda oyulmuştur. Arşitrav, akıntus yaprakları ve palmetlerle süslenmiş bir İon frizi taşır ve bu parça, tapınağın bulunduğu yerde daha önce var olan ve Jül Sezar’ın generallerinden Lucius Munatius Plancus tarafından MÖ 43 yılında, Suriye seferlerinden elde edilen ganimetlerle yaptırılan önceki tapınaktan kalmadır.
Tapınağın içinde, bir zamanlar Saturn’e ait bir kült heykeli bulunuyordu ve bu heykel, yılın geri kalanında yün iplerle bağlı olan ayaklarının Saturnalia sırasında sembolik olarak çözülmesiyle, bu festivalin ilgi odağı haline gelirdi. Bu ritüel, Saturn’un özgürlükle ilişkilendirilmesine yol açmıştır ki bu da Saturnalia festivalinin önemli bir özelliğidir. Arşitravın dış yüzeyindeki yazıt, MS 360–370’lerde yapılan yeniden inşa çalışmalarına işaret eder ve şu şekildedir:
SENATVS POPVLVSQVE ROMANVS
INCENDIO CONSVMPTVM RESTITVIT
(Roma Senatosu ve Halkı, yangınla yok olanı yeniden inşa etti.)
