Merkür (Tanrı)

Merkür(Mercurius)Roma ticaret tanrısıydı, sıklıkla ölümlüler ile tanrılar arasında aracılık yapardı, kanatlı ayakları ona hız avantajı katıyordu ve böylece o genel olarak ulaşımın özelde de insanların,malların ve mesajların koruyucusu oluyordu.Merkür hem tüccarları, özellikle de tahıl ticareti yapanları, ve seyyahları koruyordu. Tüccarlar yüksek kazanç ve satacakları mallarının korunması için ona dua ediyorlardı.Fakat birçokları için de Merkür kurnaz, açıkgöz ve ayrıca dolandırıcı olarak görülüyordu, sıklıkla beklenmedik şakalar yapıyordu, özellikle de tanrı Apollo'yo.Merkür, tanrıların kralı Jüpiter'in ve iddiaya göre ovaların tanrıçası Maia'nın oğullarıdır. Bazıları tarafından yabancı kökenli olduğu iddia edilen Merkür, sıklıkla Yunanlılardaki karşılığı Hermes ile ilişkilendirilir. Romalılardaki adı olan Mercurius, muhtemelen ticaretin Latince karşılığı olan bir sözcükten türemiştir.(merx)

Hermes gibi Merkür de yer altına giden ölülere eşlik ediyordu. İddiaya göre peri Lara'yı Pluto'nun diyarına götürüyorken ,Roma'nın koruyucu tanrıları ikiz Lareler'in babası oldu. Onu onurlandıran bir tapınak MÖ 495'te inşa edildi ve tapınak Roma'daki Circus Maximus yakınlarındaki Aventine Tepesi'nin güneybatı yamacında bulunmaktadır. Merkür'ün festival günü tapınağının kurulmasının anısına Mayıs'ın 15'inde kutlanmaktadır. Ona hürmetlerini sunmaya dayalı bir ibadet Roma şehrinin dışında Campania ve Latium'da görülmekle birlikte Galya ve Britanya'da da görülmüştür.Tanrı sıklıkla elinde bir kadüse, çatışmaları uzlaştırmak için kullandığı asa, ve tanrılar için olan mesajları hızlıca taşımak için kanatlı sandal giyerken tasvir edilir. Bu asa ona Yunan mitolojisinde Apollo tarafından verilmiştir. Asa ve sandaletin yanında,Merkür ayrıca geniş kenarlı şapka, Petasus, giyerdi ve ticaret ve kazanç tanrısı görevlerini temsil eden bir çanta taşırdı. Birçok Roma tanrısı gibi bir gezegene-Güneşe en yakın olana-onun adı verildi.

Merkür & Jüpiter

Roma mitolojisi Merkür hikayeleriyle tıka basa doludur.Truvalı Aeneas'a sevgili kraliçesi Dido'yu ve Kartaca'yı bırakarak Roma'yı bulma hedefini gerçekleştirmesini hatırlatmak için gönderilen Merkür idi. Fakat sıklıkla Jüpiter ölümlülerin arasında olmak için dünyaya yaptığı seyahatlarin pek çoğunda Merkür'ü de yanına almıştır. Romalı şair Ovidius'un Metamorfoz(Dönüşümler) adlı eserinde belirttiğine göre, çıktıkları seyahatlerin birinde, ikisi,köylü gibi giyinerek, sakinleri tarafından kaba bir şekilde kovuldukları küçük bir köye gelmişler. Ancak, Baucis ve Philemon'un küçük evlerinin kapısını çaldılar. Misafirlerinin kim olduğundan haberleri olmayan çift son derece fakir olmalarına rağmen sahip oldukları yiyecek ve içecekleri bitkin düşmüş gezginlerle paylaştılar.Hatta sahip oldukları tek kazı bile öldürüp yemek olarak sunmaya çalıştılar.Kendilerini yaşlı çifte açık ettikten sonra Jüpiter, onları ödüllendirmek istedi fakat çiftin tek bir dileği vardı o da beraber ölmekti. Köyün geri kalanını yok etse de tanrıların kralı çiftin isteğini yerine getirdi fakat ölüm günü gelen kadar onları eski evlerinin bulunduğu yere inşa ettiği tapınağın bakımını üstlenmekle görevlendirdi.

Hırsız Merkür

Ticaret tanrısı olmasının yanında Merkür, aynı zamanda çobanların, düzenbazların ve hırsızların koruyucusuydu. Ovidius, Merkür'ün kendisinin hırsızlık ustası olduğu bir hikaye anlatır (buraya bir daha bak.) Battus isimli bir hizmetli otlak otlayan kısrakları gözetlemekle sorumlu olduğunda Merkür'ün bir sığır sürüsü çaldığını ve onları yakındaki bir ormana doğru sürdüğünü gördü. Merkür, Battus'a eğer birileri kayıp sığırlar hakkında soru sorarsa hiçbir şey görmediğini söylemesini belirtti. Tanrı, ödül olarak yaşlı adama düve(yavrulamamış inek) verdi. Daha sonra başka bir kılığa girerek adama görünen Merkür ona hiçbir şey görüp görmediğini sordu. Eğer gördüğünü söylerse düve ve boğa vadedilen adam her şeyi açıkladı. Buna öfkelenen Merkür adamı taşa çevirdi.

Diğer Maceraları

Bir diğer seferinde kanatlı tanrı(Merkür) Jüpiter'i kıskanç karısı Hera'nın öfkesinden kurtardı. Jüpiter İo, nehir tanrıçası Inachus'un kızı, ile birlikteyken Merkür onu karısının yaklaşmakta olduğunu söyleyerek uyardı. Hemen Jüpiter Io'yu bir düveye çevirdi. Şüphe içindeki Hera hala düve formunda gizlenen zavallı kızı çok gözlü Argus'un dikkatli gözetimine bıraktı. Io'yu özgür kılmak için Merkür Argus uykuya dalıcaya değin ona sıkıcı hikayeler anlattı. Merkür, Argus'un kafasını kesmesinin ardından Io'yu özgür kıldı.

Roma mitolojisindeki diğer birçok hikaye gibi Merkür'ün hakkındaki anlatılar Hermes'inkiler ile birbirine o kadar karışmıştır ki ikisini birbirinden ayırmak genelde zordur.Daha çok Hermes ile ilişkilendirilen bir hikayede, Demeter ve kızı Persefoni'yi ilgilendirmektedir. Roma mitolojisinde Ceres'in kızı genç Proserpina Pluto (Yunan karşılığı Hades) ile birlikte olmak için yer altına giderken ona eşlik eden Merkür'dür.

Son bir hikaye de gözüpek Merkür'ün çocuk olduğu zamanlarda geçmektedir-ki bu olay da daha çok Hermes'e atfedilen bir bölümde geçmektedir. Yetenekli bir çocuk olsa da-kaplumbağa kabuğundan lir yaptı-bir gece annesinin yanından sıvışıp kaçtı ve tarlada otlayan Apollo'nun öküzlerini gözetledi ve onları kaçırdı. İki tanesini yedikten sonra Merkür annesinin yanına geri döndü.Öküzlerinin kaybolduğunu fark eden ve iki tanesinin nasıl yenildiğini anlayan Apollo, suçu işleyenin kim olduğunu anladı ve çocuğu suçlu bulunacağı Olimpos Dağı'na götürdü. Merkür öküzleri iade etmeye zorlandı ve kayıp öküzlerin yerine Apollo'yo kendi lirini verdi.