Antik Kore

Tanım

Mark Cartwright
tarafından yazıldı, Ayşenur Yazgan tarafından çevrildi
21 Ekim 2016 tarihinde yayınlandı 21 Ekim 2016
Bu makaleyi sesli dinle
X
Makaleyi Yazdır
Gilt-bronze Maitreya (by Benjamin Shaw, CC BY-SA)
Yaldızlı-Bronz Maitreya
Benjamin Shaw (CC BY-SA)

Asya anakarasının doğu kıyısında büyük bir yarımada üzerinde bulunan Kore, Neolitik çağlardan beri yerleşim yeri olmuştur. MÖ ilk milenyumun ikinci yarısında, ilk tanınabilir siyasi devlet Gojoseon'du. Üç krallık döneminde MÖ 1. yüzyıldan MS 7. yüzyıla kadar, yarımadada Gaya konfederasyonu ile birlikte Baekje, Goguryeo ve Silla krallıkları hakimdi.

Silla, kayda değer Çin desteği ile sonunda diğer tüm Kore devletlerini fethedecek ve MS 935'e kadar hüküm süren Birleşik Silla Krallığı'nı oluşturacaktı. MS 10. yüzyıldan itibaren, Kore'nin bağımsızlığı MS 13. yüzyıldaki Moğol istilaları ile sona erene kadar yarımada Goryeo krallığı tarafından yönetildi.

Çin ile yakın kültürel ve siyasal bağlar, iki taraf arasındaki kayda değer çatışmalara rağmen sürdürüldü. Japonya bir diğer ticaret ortağıydı ve Kore kültürel alışverişinde de yer alıyordu. Eski Kore, hareketli metal tipi baskının icadı, muhteşem seladon seramikleri, Asya'nın en eski astronomik gözlemevi olan Silla'nın enfes altın kronları, ince yaldızlı bronz Budist heykelcikleri, taş pagodaları (Budist tapınakları), dünyanın en değerli kağıdı ve ondol yerden ısıtma sistemi hanji gibi dünya kültürüne birçok benzersiz katkı sağlamıştır.

Tarih Öncesi Kore

Kore yarımadasında MÖ 10.000'den (hatta daha erken) avcılık, balıkçılık ve toplayıcılıkla geçinen insanlar yaşıyordu. Bilinen en eski yerleşimler MÖ 6000’e kadar uzanır. MÖ 2. milenyumdan kalma sayıları 200.000'den fazla olan megalitik yapılar hala Kore'nin manzarasını süslüyor. Taş gömütler devasa tek taşlardan inşa edilmiş ve büyük olasılıkla mezar işaretleri olarak kullanılmıştır. Diğer mezar türleri, ölen kişiyle birlikte gömülen amazonit mücevherleri gibi değerli eşyalarla taş kaplı cist mezarları şeklindedir.

KORE TARİHİ İLK MS 1145 SAMGUK SAGİ'DE ('ÜÇ KRALLIĞIN TARİHİ') KAYDEDİLMİŞTİR.

Bu döneme ait konutlar tipik olarak direklerle desteklenen bir çatıya sahip, aynı zamanda yeraltındadır ve merkezi bir ocağa sahiptir. Köyler genellikle yamaçlarda bulunma eğilimindedir ve bazen ahşap bir çevre çiti içine alınır. Arkeolojik buluntular arasında taş, kemik ve kabuktan yapılmış mücevherler; yontma taş el baltaları, taş havaneli ve harçlar; taş pulluklar, oraklar ve çapalar; ve obsidyen veya kayrak ok uçları bulunur. Erken dönem çanak çömlekçiliği, özellikle oyulmuş süslemeli düz dipli kahverengi kaseler biçiminde, Çin'in Liaoning eyaleti ve Liaodong Yarımadası'ndaki topluluklarla kültürel bir bağ göstermektedir. Neolitik çanak çömlekler ve obsidiyen objeler de eski Japonya ile ilkel bir deniz ticaretine işaret etmektedir.

Tarım ilk olarak MÖ 2. binyıldan itibaren uygulandı ve MÖ 700'e kadar Çin'den pirinç ekiminin getirilmesiyle desteklendi. Kore Tunç Çağı, Mançurya'dan getirilen metal kültürü ile aynı dönemi kapsıyordu. Taedong Nehri boyunca uzanan bazı mezarlarda kılıç, çan ve ayna gibi kaliteli bronz eşyaların varlığı, kabile seçkinlerine sahip bir kültürü gösterir. Diğer yaygın bronz eşyalar arasında ince hançerler, mızrak uçları, kemer tokaları ve yelpaze biçimli baltalar bulunur. Kore Demir Çağı, Gyeongju'daki o tarihe ait mezar buluntularının kanıtladığı gibi, MÖ 3. yüzyılda başlamıştır. Bu dönemde ilk devlet, Gojoseon kuruldu.

Table Dolmen, Ganghwa, Korea
Taş Gömüt Tablası
Hairwizard91 (CC BY-SA)

Gojoseon

Gojoseon, MS 13. yüzyılda anlatılan Kore mitolojisine göre Samguk yusa ('Üç Krallığın Hatırası'), M.Ö. 2333 yılında tanrı Hwanung'un yavruları olan Dangun Wanggeom (diğer adıyla Tangun) ve bir kadına dönüşen dişi bir ayı tarafından kuruldu. Arkeolojik kanıtlar, devletin muhtemelen MÖ 7. yüzyıldan ya da daha kesin şekilde MÖ 4. Yüzyıldan bu yana Daedong ve Liao Nehri havzaları etrafındaki küçük müstahkem kasabaların ittifakından oluştuğunu gösterir. Çinli tarihçi Sima Qian tarafından yazılan Büyük Tarihçinin Kayıtları adlı metinde MÖ 100'de bahsedilmesine rağmen, modern tarihçiler Gojoseon'u gerçek bir devlet olarak tanımlamanın mümkün olup olmadığını, tam olarak ne zaman var olduğunu, başkentinin nerede olduğunu ve tam olarak hangi bölgelerin kontrolü altında olduğunu tartışmaya devam ediyor.

Gojoseon, tarımsal gelişmeler (Çin'den getirilen demir aletlerle) ve altın, gümüş, bakır, kalay ve çinko gibi bol doğal kaynaklar nedeniyle zenginleşti. Şu anda ünlü olan ondol yerden ısıtma sistemi icat edildi ve ilk Koreli gri çömlek üretildi. Ancak Gojoseon, M.Ö. 300 yıllarında komşusu olan Yan Eyaleti’nden gelen saldırılarla zayıfladı ve uzun bir çöküş yaşandı. Gojoseon sonunda MÖ 2. yüzyılda çöktü ve varisi olan Wiman Joseon da çok uzun sürmedi, çünkü MÖ 108'de Çin'in Han Hanedanı tarafından fethedildi (MÖ 206 – 220 MS). Hanlar tuz ve demir gibi doğal kaynaklarla ilgilendiler ve Kuzey Kore'yi doğrudan merkezi hükümetleri tarafından yönetilen dört komuta merkezine böldüler.

Three Kingdoms of Korea Map
Kore'de Üç Krallık Haritası
Ashraf Kamel (CC BY-NC-SA)

Gojoseon'un toprakları daha sonra Goguryeo (Koguryo) olurken, şu anda Kore'nin güney kısmı, genellikle Proto-Üç Krallık Dönemi olarak anılırken, sonraki Üç Krallık Dönemi’nde Baekje (Paekche), Gaya (Kaya) ve Silla'nın üç devleti olan Byeonhan, Mahan ve Jinhan'ın (Çin Hanıyla bağlantısı olmayan) Üç Han’a bölündü. Bu krallıklar, çöken Gojoseon'dan gelen mültecilerin getirdiği sofistike kültürden faydalandı ve Wiman Joseon devletlerini mağlup etti.

Üç Krallık Dönemi

Üç Krallık Dönemi'nin (MÖ 57- MS 668) dört devleti sürekli rekabet halindeydi ve bu nedenle birbirleriyle ve Çin ve Japonya'nın iki baskın bölgesel gücüyle sürekli değişen ittifaklar kurdular. MS 12. yüzyıldan kalma Samguk sagi'ye ('Üç Devletin Tarihsel Kayıtları') dayanan bir geleneğe göre bu, MÖ 1. yüzyılda gerçekleşti, ancak modern tarihçiler MS 2. veya 3. yüzyılı (hatta daha sonrasını) devletlerin daha merkezi hükümetlere sahip olarak tanımlanabileceği tarih olarak daha doğru olarak tercih ediyor.

Başkenti Pyongyang'da olan Goguryeo, özellikle MS 5. yüzyılda, diğer 'geniş alan genişletici' unvanına kadar yaşayan Büyük Gwanggaeto (391-413) döneminde zenginleşti ve Goguryeo'nun kuzey Kore'ye, Mançurya'nın çoğuna ve iç Moğolistan'ın bir kısmına hakim olmasına izin verdi. Bu arada, başkenti Geumseong'da (Gyeongju) bulunan Silla, Kral Beopheung'un (MS 514-540) saltanatı altında gelişti ve öküzlerin çektiği pulluklar ve sulama sistemleri gibi tarımsal yenilikler nedeniyle doğu kıyısında çok daha büyük bir merkezileşme sağladı ve gelişti. Yarımadanın güneyindeki daha güçlü komşuları arasında sıkışıp kalan Gaya, hiçbir zaman tam anlamıyla merkezi bir krallığa dönüşmedi. Silla, MS 532'de Gaya'yı yöneten şehir devleti Geumwan Gaya'yı (Bon-Gaya) ele geçirdi ve devlet birkaç on yıl sonra tamamen çöktü. Baekje, MÖ 4. yüzyılın sonlarında kral Geunchogo yönetiminde başarılı olmuştu ve başkentini Hanseong'da (modern Gwangju) kurmuştu. 433 ve 553 yılları arasında Silla ile bir ittifak bir miktar durağanlık getirdi, ancak MS 554'te Gwansanseong Kalesi'ndeki (modern Okcheon) bir savaşta Baekje, Silla istilasında kaybettiği toprakları geri almaya çalıştı ve 30.000 kişilik ordusu yenildi ve Baekje Kral Seong öldürdü.

TOPLUM KATI BİR ŞEKİLDE SOSYAL SINIFLARA BÖLÜNMÜŞ, DOĞUMA DAYALI SİLLA KUTSAL KEMİK DERECESİ SİSTEMİYLE EN İYİ ŞEKİLDE ÖRNEKLENDİRİLMİŞTİR.

Üç krallığın yönetim sistemi, eski Kore tarihinin geri kalanı boyunca devam edeceğinden çok daha fazlaydı. Bir hükümdar, toprak sahibi bir aristokrasiden gelen üst düzey idari yetkililerin yardımıyla yönetildi. Hükümet tarafından atanan yetkililer, yerel aşiret liderlerinin yardımıyla illeri yönetti. Nüfusun çoğunluğu toprak sahibi köylülerdi ve devlet onlardan genellikle ayni olarak ödenecek bir vergi aldı. Devlet ayrıca vatandaşları orduda savaşmaya veya tahkimat inşa etmek gibi hükümet projelerinde çalışmaya zorlayabilir. Sosyal merdivenin en altında, aristokrasinin mülklerinde çalışmaya zorlanan köleler (tipik olarak savaş esirleri veya ciddi borçlular) ve suçlular vardı. Toplum, doğuma ve kişinin çalışma olanaklarına dayanan, vergi yükümlülüklerini ve hatta giyebileceği kıyafetleri veya kullanabileceği gereçleri dikte eden Silla kutsal kemik rütbe sistemi tarafından en iyi şekilde özetlenen sosyal sınıflara katı bir şekilde bölünmüştü.

Kore devletleri arasındaki iç savaş, sonunda Çin'den gelen dış müdahale ile çözüldü. Goguryeo, MS 7. yüzyılda Sui Çin'den gelen üç istilayı başarıyla geri püskürtmüştü ve ardından Tang Hanedanlığı (MS 618-907) MS 644'te bir istila girişiminde bulundu, ancak büyük general Yang Manchun bir kez daha Korelilere zafer getirdi. Goguryeo, Baekje ile güçlerini birleştirdi ve iki yıl önce Silla topraklarını başarılı bir şekilde işgal etti, ancak Tang'ların Kore planları bitmedi ve diğer iki Kore devletini yenmek için geçici müttefikleri olarak Silla'ya karar verdiler. MS 660'de, general Kim Yu-Sin liderliğindeki 50.000 kişilik bir Silla ordusu ve Tang Hanedanlığı İmparatoru Gaozong tarafından gönderilen 130.000 kişilik bir deniz kuvveti, Baekje'yi ve kralı Uija'yı ezmek için fazlasıyla yeterli olduğunu kanıtladı ve Çin'e götürüldü. Sonra MS 667'de Pyongyang mağlup edildi ve ertesi yıl Goguryeo kralı Bojang da 200.000 tebaası ile birlikte Çin'e esir alındı. Yine de Silla'nın bir Çin vasal devleti olma niyeti yoktu ve kalan Tang ordusunu Maesosong (MS 675) ve Kibolpo (MS 676) savaşlarında yendi. Silla daha sonra MS 668'de tüm Kore'nin kontrolünü ele geçirdi ve Birleşik Silla Krallığı adlı yeni bir devlet kurdu.

Birleşik Silla Krallığı

Birleşik Silla Krallığı (MS 668-935), Kore yarımadasının tamamına hükmeden ilk hanedandı. O zamanlar kuzeyde bir devlet vardı, Balhae (Parhae), ancak topraklarının çoğu Mançurya'daydı ve bu nedenle tarihçilerin çoğu onu bir Kore devleti olarak görmez.

Silla Gold Crown
Silla Altın Tacı
National Museum of Korea (CC BY)

Bütün devlet şimdi dokuz eyalete (eski üç krallığın her birinde üç) ve beş ikincil başkente bölünmüştü. Geumseong, daha sonra Seorabeol olarak bilinen, kapsamlı bir yeniden inşa programından, keyif saraylarından ve tapınaklardan yararlanan ve sonunda 900.000 civarında bir nüfusa sahip olacak olan genel başkent olarak devam etti. Köy düzeyine kadar idari bölgeler, vilayetler ve ilçeler oluşturuldu. Krallığı sağlamlaştırmak için eski krallıkların sorunlu halklarının ve yöneticilerinin zorla yerleri değiştirildi ve köy muhtarları en büyük oğullarını başkentte veya orduda çalışmaya göndermek zorunda kaldı. Krallık, kapsamlı sulama projeleri ve Doğu Çin Denizi'ndeki ticaret yoluyla daha verimli hale getirilen gelişen tarım endüstrisi sayesinde zenginleşti. Savaşın uzun süre devam etmemesi, sanat ve bilimlerin daha önce hiç olmadığı kadar geliştiği anlamına da geliyordu.

Devlet, büyük ölçüde sınıf yapısının katılığı nedeniyle, MS 8. yüzyıldan itibaren yavaş bir düşüşe başladı; bu durum, hâlâ kemik rütbe sistemine, yetkilerin ve yükümlülüklerin katı sosyal sınıflandırmasına dayanmaktadır. Kişinin doğduğu sınıfın üstüne çıkma fırsatının olmaması, fikirlerin ve yeniliklerin durgunluğuna neden olmakla kalmadı, aristokrasi de kralın gücüne içerlemeye başladı. Toplumsal merdivenin diğer ucunda, köylülük, kendilerine konulan aralıksız vergilere karşı gitgide daha fazla kırgınlaştı. Bunun da ötesinde, yerel toprak sahibi aristokratları başkentten kontrol etmek her zamankinden daha zor hale geldi. Devlet içten içe çöküyordu.

İki kişi Silla krallarının başına özellikle bela açardı. Bir köylü lideri olan Gyeon Hwon, ki o MS 892'deki siyasi kargaşadan yararlandı ve güneybatıdaki eski Baekje krallığının yeniden canlanmasını sağladı. Bu arada, aristokrat-Budist bir keşiş lideri olan Gung Ye, MS 901'de kuzeyde Son Goguryeo olarak bilinen yeni bir Goguryeo eyaleti ilan etti. Daha sonra, tıpkı Üç Krallık Dönemi'nde olduğu gibi, yarımadanın kontrolü için başka bir karmaşık güç mücadelesi sürdü, aslında bu dönem genellikle Son Üç Krallık Dönemi olarak anılır. Kyon Hwon MS 927'de Geumseong'a saldırdı, Gung Ye'nin popüler olmayan ve fanatik zorbalığı, halkının elinde ölümüne yol açtı. Onun yerine ilk bakanı, MS 918'de, daha sonra Baekje'ye saldıran yetenekli Wang Geon geçti. Son Silla kralı Gyeongsun, MS 935'te teslim oldu ve Wang Geon'dan ülkeyi bir kez daha birleştirmek için ayrıldı, ancak yeni bir isim olan Goryeo Hanedanlığı altında.

Goryeo

Goryeo (Koryo), Kore'yi MS 918'den MS 1392'ye kadar yönetecekti ve bu krallığın adı, yarımadanın İngilizce adının kökeni olan Kore'dir. Wang Geon, kuzeydeki Songdo şehrini (Modern Gaeseong) yeni başkenti olarak seçti ve kendisini kral ilan etti. Yeni devletin yaratılmasına yaptığı katkılardan dolayı kendisine ölümünden sonra Kral Taejo veya 'Büyük Kurucu' ünvanı verildi. Yeni devlet dış tehditi olmayan bir devlet değildi hatta kuzeydeki Khitan (Qidan) kabileleri Goryeo'ya iki kez saldırdı. MS 1033'te nihayetinde yenildiler ve Kuzey Kore sınırı boyunca uzanan bir savunma duvarı inşa edildi.

Korean Calligraphy
Kore Kaligrafisi
Han Ho (Public Domain)

O andan itibaren krallık gelişti ve başkent Songdo 1.000'den fazla dükkanla övündü. Kore ilk kez kendi madeni paralarını bastı (MS 996) ve unbyong (diğer adıyla hwalgu) gümüş vazolar, Goryeo İmparatorluğu'nun şeklini alan ve MS 1101'de resmi devlet mührünün üzerine kazınmasıyla meşru para birimi olarak işaretlenenlerden yapıldı. Hareketli metal tipi baskı icat edildi ve eski ahşap blok baskı yöntemi rafine edildi. Dönem daha sonra Budist metinlerde bir patlama gördü ve MS 1145 Kim Pu-Sik tarafından yazılan ünlü Samguk sagi ('Üç Krallığın Tarihi') ile ülkenin tarihini belgelemeye ilgi duyuldu.

Refahın olumsuz yönleri vardı ve yönetici seçkinler arasında giderek artan bir çöküş, yolsuzluk ve toplumsal huzursuzlukla sonuçlandı. MS 1126 ve 1135'de açık isyanlar patlak verdi ve sonunda bastırıldı, ancak meseleler, lüks saraylar ve su parkları inşa ettiği için çok eleştirilen kral Uijong'un saltanatı sırasında zirveye ulaştı. Yapacak başka bir şeyi olmayan ve yüksek toplumda hiçbir statüsü olmayan ordu, MS 1170'de bir darbe düzenledi. Uijong'un yerine kardeşi Myeongjong geçti, ancak o sadece bir kukla hükümdar olarak kaldı. Goryeo toplumunun tüm seviyeleri arasında onlarca yıl süren çalkantılı iç çatışmalar, daha fazla darbe, suikast ve köle isyanı ile devam etti. Haliyle daha kötüsü gelmesi beklenirdi. Moğol kabilelerini birleştiren Cengiz Han, Çin'i ezdi ve oğlu Ogedei Han, MS 1231'de dikkatini Kore'ye çevirdi. Goryeo ertesi yıl başkentini Ganghwa Adası'na taşımak zorunda kaldı. Egemen seçkinler adalarına güvenli bir şekilde yerleşirken, Goryeo nüfusunun geri kalanı önümüzdeki otuz yıl boyunca altı Moğol istilasıyla karşı karşıya kaldı. MS 1258 yılına gelindiğinde, halk bıkmıştı ve askeri hükümdar öldürüldü, kral tam yetkilerle yeniden donatıldı ve Moğollarla barış yapıldı. General Yi Seong-gye MS 1392'de yeni Joseon devletini kurana kadar Kore yeniden bağımsız olmayacaktı.

Çin ve Japonya ile İlişkiler

Bilge Gija (Çinlilere göre Jizi) ve 5.000 takipçisi Çin'i terk edip Dangun'un krallığına yerleştiğinde Kore ve Çin arasındaki ilişkiler mitolojiye geri döner. İkincisi bir dağın tepesinde meditasyona çekilmeye karar verdiğinde, Gija MÖ 1122'de Gojoseon'un kralı yapıldı. Bu efsane, Demir Çağı kültürünün Kore'ye gelişini temsil ediyor olabilir.

Goryeo Dynasty Bronze Coin
Goryeo Hanedanlığı Bronz Madeni Parası
Mark Cartwright (CC BY-NC-SA)

İki bölge arasındaki ticaret bu süre boyunca devam etti. Çin'e demir, altın, gümüş, bakır, ginseng, kenevir eşyası, çam fıstığı, mobilya, kağıt ve at ihraç edilirken, ipek, çay, baharat, ilaç, seramik, kitap ve yazı malzemeleri diğer istikamette geldi. Çin kültürü, muhtemelen Savaşan Devletler Dönemi'nin MÖ 4. yüzyıldaki çatışmalarından kaçan mülteciler tarafından Kore'ye getirildi. Bu erken kültürel etkinin arkeolojik kanıtı belki de en iyi Daedong Nehri bölgesindeki çukur mezarların kullanımında ve buralarda at tuzaklarının sık sık bulunmasında görülmektedir. Daha sonraki kültürel bağlar, Kore'nin Çin yazı sistemini, krallık unvanı olan wang, madeni para, edebiyat ve sanat unsurlarını benimsemesiyle daha açık bir şekilde tanımlanır. Öğrenciler ve bilim adamları sık sık Çin'de okumaya gittiler.

Benzer şekilde, Japonya ile diplomatik ve kültürel ilişkiler Tunç çağından itibaren devam etmiştir. Japonya'daki Wa (Wae), Gaya konfederasyonu ile özellikle güçlü bağlara sahipti. İkincisi daha gelişmiş bir kültürdü ve büyük miktarlarda demir ihraç etti, ancak bir devletin diğerini ne kadar etkilediği ve hatta kontrol ettiği hala bilim adamları tarafından tartışılıyor. Baekje kültürü, özellikle Konfüçyüs'ün klasik metinleri gibi Çin kültürünü de yayan öğretmenler, bilim adamları ve sanatçılar aracılığıyla Japonya'ya ihraç edildi. Güney Japonya ile ilişkiler, özellikle Nara ve Heian dönemlerinde Birleşik Silla krallığı tarafından sürdürüldü. Goryeo da ticaret ilişkilerini sürdürdü ve özellikle kılıç ve kağıt katlama hayranları olmak üzere Japon malları ithal etti.

Kore Dini

Geleneksel olarak şamanizm uygulayıcıları olan Kore devletleri, Çin'den önce Konfüçyüsçülük, ardından Taoizm ve Budizm'i benimsediler ve Kore, ikincisini MS 4. yüzyıldan itibaren resmi devlet dini haline getirdi. Devlet yönetiminde Konfüçyüs ilkeleri izlendi ve bu sistem içindeki pozisyonlara giriş sınavlarının önemli bir parçasıydı. Yine de Budizm en güçlü inançtı ve her yerde tapınaklar ve manastırlar ortaya çıktı. Toprakları, kraliyet himayesi ve vergi muafiyeti ile Budist tapınak-manastırları zenginleşti ve tüm dini aygıt devletin kendisininkiyle rekabet etti. Bu tür birçok manastırın, savaşçı keşişlerden ve genel halktan toplanan kendi silahlı kuvvetleri bile vardı. Budizm, yalnızca bir oğlunu manastırda okumak ve keşiş olmak için gönderen seçkin aileler tarafından değil, aynı zamanda alt sınıflar tarafından da uygulandı.

Buddha Statue, Seokguram Grotto
Buda Heykeli
Jinho Jung (CC BY-NC-SA)

Kore Sanatı

Üç Krallık Dönemi'nden büyük miktarlarda yüksek ateşe dayanıklı gri çömlekler üretilmiştir. Seramikler, bir kafes etkisi yaratmak için ek kil parçaları uygulanarak ve kil kesilerek kesiklerle süslendi. Yine de herhangi bir döneme ait en ünlü Kore seramikleri, Goryeo krallığında üretilen uçuk yeşil seladonlardır. Yeşil eşya olarak da bilinen bu eşyalar, pürüzsüz bir cilaya sahiptir ve tipik olarak, özellikle nilüfer çiçeği, turnalar ve bulutlar gibi Budist motifleri olmak üzere, ince işlemeli tasarımlara (sanggam) sahiptir. Seladonlar ilk olarak MS 9. yüzyılda Çin'den Kore'ye tanıtıldı, ancak Koreli çömlekçiler üretimlerinde o kadar yetenekli hale geldiler ki, malları Çin'e geri ihraç edildi ve bugün bile Kore seladonları dünyanın en değerli seramikleri arasında.

Mezar boyama en iyi Goguryeo'nun mezarlarında görülür. 80'den fazlası, günlük yaşamdan parlak renklerle boyanmış sahneler, sakinlerin portreleri ve efsanevi yaratıklarla dekore edilmiş odalara sahiptir. Resimler, boya doğrudan taş duvara ya da kireç sıvalı bir tabana uygulanarak yapılmıştır.

Celadon Fish-Dragon Ewer, Goryeo Dynasty
Seladon Balığı-Ejderha İbriği
National Museum of Korea (CC BY)

Budist sanatı yarımada boyunca popülerdi ve yaldızlı bronz Buda, Maitreya (gelecek Buda) ve bodhisattva'nın etkileyici heykelciklerini üretmek için kullanıldı. Anıtsal figürler kayalardan ve kaya yüzlerinden oyulmuştur. Yaldızlı bronz ayrıca süslü tütsü brülörleri, kalıntı kutuları ve taçlar üretmek için kullanıldı. En ünlü Kore kronları, Silla krallığının sac altından yapılan kronlarıdır. Bunlar, şamanizm ile bir bağlantıyı temsil eden ağaçlara ve geyik benzeri dallara sahiptir. Her türden mücevher, kablolama, delme, kesme ve ufalandırılma gibi altın işleme teknikleri kullanılarak yapılmıştır. Genellikle hilal şeklinde oyulmuş yeşim taşı, bu ışıltılı süslemeler için popüler bir süsleme biçimiydi. Birleşik Silla krallığından bu yana Koreli metal işçilerinin bir başka becerisi, Budist tapınaklarında ayinleri duyurmak için kullanılan büyük bronz çanların (pomjong) dökümüydü.

Kore Mimarisi

Kaydedilen tarihten önceki dönemden kalan Kore mimarisinin en iyi kalıntıları megalitik yapılar, sur duvarları ve taş kaplı mezarlardır. Antik Kore dolmenlerinin göze çarpan örnekleri, Ganghwa Adası'nda M.Ö. Kore Tunç Çağı'nda 1000 M.Ö. Bir gömme bağlamıyla ilgisi olmayan ve belki de işaret taşları olarak kullanılan tekli duran taşlar (menhirler) de Kore'de bulunur.

Ne yazık ki, MS 16. yüzyıldan önce eski Kore'den günümüze ulaşan az sayıda kamu binası vardır. O halde, antik Kore mimarisini en iyi mezar resimlerinde ve Iksan'daki Baekje Mireuksa tapınağının taş pagodası gibi, orijinal 7-9 katlı altı katının bulunduğu taş budist tapınağı gibi ayakta duran yapılarda görebilirsiniz. Taş Budist tapınakları, Kore'nin Budist mimarisine eşsiz katkısıdır ve diğer iki güzel örnek, Gyeongju yakınlarındaki MS 8. yüzyıldan kalma Bulguksa tapınağındaki Dabotap ve Seokgatap pagodalarıdır.

Muryangsujeon, Buseoksa, Korea
Muryangsujeon
ko:Excretion (CC BY-SA)

Büyük höyük mezarları, Üç Krallık Dönemi'nin tipik bir örneğidir. Bunlar, genellikle yatay bir giriş geçidi olan (erişim noktası olmayan Silla mezarları hariç), ölenler için içleri taşla kaplı veya tuğla iç odaları olan toprak kaplı höyüklerdir. Bu türdeki en büyük mezarlardan biri, bir zamanlar Goguryeo'nun başkenti olan Gungnae'dir (modern Tonggou) ve Kral Büyük Gwanggaeto'ya (MS 391–412) ait olduğu düşünülür. 75 metre uzunluğunda ve 3 x 5 metre ölçülerinde bloklar kullanılmaktadır.

Birleşik Silla Dönemi'nin göze çarpan taş yapılarından biri, Gyeongju'nun doğusundaki Budist Seokguram Grotto tapınağıdır. MÖ 751 ve 774 arasında inşa edilmiş, içinde devasa bir Buda'nın oturduğu dairesel kubbeli bir iç oda içerir. Bir başka ilginç Silla yapısı, MS 7. yüzyılın ortalarında Cheomseongdae gözlemevidir. 9 metre yüksekliğinde, güneş saati gibi görünür ama aynı zamanda her ekinoksta iç katta güneş ışınlarını yakalayan güneye bakan bir penceresi var. Doğu Asya'da ayakta kalan en eski gözlemevidir.

Daha büyük evler ve saraylar için Kore mimari tarzı hakkında iyi bir fikir, Yongju'daki Pusok tapınağındaki 13. yüzyıldan kalma Goryeo Ebedi Yaşam Salonu'nda (Muryangsujeon) görülmektedir. Tüm Kore'de ayakta kalan en eski ahşap yapılardan biridir. Kore binalarının çatıları, Ebedi Yaşam Salonu'nda görüldüğü gibi, yağmur suyunun kolayca tahliye edilmesini sağlamak için tipik olarak yüksek perdelidir ve kışın karın ağırlığına dayanacak kadar güçlüdür. Ayrıca sıcak aylarda hava akışına izin verecek kadar yüksektir. Eski çatılar ahşap kirişlerden yapılmış ve daha sonra ekstra yalıtım sağlamak için bir toprak tabakasının üzerine kiremit (giwa) döşenmiştir. Çatılar estetik amaçlar için içbükeydir ve saçaklar da hafifçe yukarı doğru kıvrılır (cheoma). Bu eğrilik, kışın ekstra güneş ışığının binaya girmesine izin verirken, aynı zamanda yazın biraz ekstra gölge sağlar.

Hanok Interior
Hanok İç Yapısı
Neothinker (Public Domain)

Geleneksel Kore binalarının (hanok) iç duvarları, genellikle sürgülü kapılar (changhoji) olarak işlev gören ahşap ve kağıttan yapılmıştır. Odaların zeminleri ahşap olabilir ve sıcak aylarda odayı serin tutmak için hafif yükseltilmiş (maru sistemi) veya kış ayları için gerekli olan ondol yerden ısıtma sistemi kullanılabilir. Mumlu kağıt kaplamalı taştan yapılmış bu ikinci tip, evin ana ocağından sıcak havanın aktığı bir baca sistemine sahiptir. Dış kapılar ve pencereler, genellikle son derece dekoratif kafes işlerine (kkotsal) oyulmuş, birbirine geçen ahşap ızgaralar (changsal) kullanılarak yapılmıştır. Ev, amaca özel alanlara bölünmüştür ve tipik olarak bir avlu veya bahçe alanıyla çevrilidir.

Son olarak, binaların topografyası önemli bir husustu, böylece mimarlar tasarımlarını doğal çevreyle (pungsu) uyumlu bir şekilde harmanlamaya ve doğal manzaralardan (andae) yararlanmaya çalıştılar. Mümkün olan en iyi yer, rüzgarı engellemek için dağlarla desteklenen ve eve pozitif enerji veya gi sağlamak için içinden bir nehir geçen geniş bir ovaya açılan bir yerdi.

This content was made possible with generous support from the British Korean Society.

Çevirmen Hakkında

Ayşenur Yazgan
21 yaşındayım. Türküm. Dumlupınar Üniversitesi'nde İngilizce Mütercim Tercümanlık okuyorum. Alanım gereği İngilizce'ye ana dil seviyesinde hakimim. Ayrıca, Rusça ve Korece de öğreniyorum Sanat, edebiyat, tarihe ilgiliyim.

Yazar Hakkında

Mark Cartwright
Mark, tam zamanlı yazar, araştırmacı, tarihçi ve editördür. Özel ilgi alanları arasında sanat, mimari ve tüm medeniyetlerin paylaştığı fikirleri keşfetmek yer almaktadır. Siyaset Felsefesi alanında yüksek lisans derecesine sahiptir ve WHE Yayın Direktörüdür.

Bu Çalışmayı Alıntıla

APA Style

Cartwright, M. (2016, Ekim 21). Antik Kore [Ancient Korea]. (A. Yazgan, Çevirmen). World History Encyclopedia. alınmıştır https://www.worldhistory.org/trans/tr/1-11087/antik-kore/

Chicago Formatı

Cartwright, Mark. "Antik Kore." tarafından çevrildi Ayşenur Yazgan. World History Encyclopedia. Son güncelleme Ekim 21, 2016. https://www.worldhistory.org/trans/tr/1-11087/antik-kore/.

MLA Formatı

Cartwright, Mark. "Antik Kore." tarafından çevrildi Ayşenur Yazgan. World History Encyclopedia. World History Encyclopedia, 21 Eki 2016. İnternet. 30 Eki 2024.