Prosperitet feničanskih gradova poput Tira, Sidona i Bilbosa bio je zasnovan na trgovini, a potraga za novom robom i tržištem za posljedicu je imala to da su Feničani iz uskog obalnog pojasa Levanta počeli kolonizovati teritorije širom drevnog Mediterana od X vijeka p.n.e. Neke od ovih kolonija, kao što su Leptis Magna, Kadiz, i Palermo, postale su same po sebi važni gradovi, a od njih najznačajniji bila je Kartagina na sjevernoj obali Afrike, koja će kasnije nadmašiti svoj matični grad Tir i sama prerasti u carstvo.
Od trgovačkih naselja do kolonija
Feničani su bili veliki trgovci i navigatori, i samim tim kombinacija ovih vještina gotovo neizbježno rezultirala je u njihovom uspostavljanju kolonija gdje god da su pošli. Glavni trgovački putevi Feničana ogledali su se u njihovom putovanju preko mora do grčkih ostrva, preko južne Evrope, niz atlansku obalu Afrike, i čak sve do drevne Britanije. Takođe, dolazili su i do Arabije i Indije preko Crvenog mora, kao i velikih prostranstava zapadne Azije koja su sa njihovom domovinom bila povezana kopnenim putevima na kojima se roba prenosila karavanima.
Trgovina i potraga za vrijednim dobrima ( u svrhu razmjene, danka Asiriji i takođe u svrhu razvoja feničanske manifakturske industrije) zahtijevala je uspostavljanje stalnih trgovačkih naselja. Pored toga, kako su feničanski brodovi obično ( ali sigurno ne uvijek) plovili uz obalu i samo dok je trajao dan, javila se potreba za pristaništima na redovnim rutama. Ova naselja, prvobitno odabrana za njihove bezbjedne i plitke luke i zbog neposredne blizine svježe vode, su postala jače razvijena u cilju kontrole trgovine određene robe dostupne na određenom mjestu. Trajna naselja su takođe mogla postati novo vrijedno tržište gdje bi se prodavala feničanska ručno proizvedena dobra i gdje bi se bolje zaštitili dugoročni poslovni interesi Feničana. Vremenom ova naselja su se dalje razvijala, njihovo stanovištvo je postalo trajnije naseljeno i sve veće, a njihova arhitektura sve moćnija, i tako sve dok nisu samostalno prerasla u cijele kolonije i velike gradove.
Feničanska kolonizacija Mediterana je možda bila više inspirisana trgovinom nego potrebom za teritorijalnim proširnjem, ali prvo je neizbježno dovelo do drugog. Takođe je i tačno da se feničanska domovina smanjila širenjem moći okolnih sila, a i vjerovatno je bila pogođena klimatskim promjenama i smanjenjem padavina što je loše uticalo na obradive površine i prinos žetve; problem se takođe pogoršao neprestanim priraštajem populacije. Šta god bili motivi, rezultat dugotrajnog procesa kolonizacije bio je stalni uticaj Feničana koji se širio čitavom obalom Mediterana.
Hronologija procesa
Prema antičkim piscima, feničanska kolonizacija počela se odvijati od XII vijeka prije nove ere, ali neki moderni istoričari smatraju ovaj datum za preran i mišljenja su da se proces odvijao u isto vrijeme sa grčkom kolonizacijom u VIII vijeku p. n. e. Ipak neki drugi sugerišu da se kontakt Feničana sa mnogim područjima morao desiti ranije nego ovaj i navode činjenice kao što su: preuzimanje feničanskog alfabeta od strane Grka, pomene o plovilima iz Tira u Bibliji u X viejku prije nove ere, pomen iz X vijeka prije nove ere, iz izvora iz Tira, upućen koloniji koja ne plaća danak ( ili Utika ili, više vjerovatnije, Kipar) i jednoglasna tvrdnja antičkih pisaca da se feničanska kolonizacija Mediterana desila prije Grka. Tačno je i da su prva primitivna trgovačka naselja vjerovatno nijesu ostavila puno u smislu arheoloških zapisa tako da su naučnici koji traže fizičke dokaze kolonizacije prije 8 vijeka p. n. e. pod ozbiljinim izazovom njihovog pronalaska.
