Μεσοποταμιακή Τέχνη και Επιστήμη

Η επιστήμη και η τεχνολογία της Μεσοποταμίας αναπτύχθηκαν κατά την περίοδο Ουρούκ (4100-2900 π.Χ.) και την Πρώιμη Δυναστική Περίοδο (2900-1750 π.Χ.) του σουμεριακού πολιτισμού της νότιας Μεσοποταμίας. Τα θεμέλια της μελλοντικής προόδου της Μεσοποταμίας στον τομέα της επιστήμης/τεχνολογίας τέθηκαν από τους Σουμέριους, οι οποίοι πρώτοι εξερεύνησαν την πρακτική της επιστημονικής υπόθεσης, ασχολήθηκαν με την τεχνολογική καινοτομία και δημιούργησαν τον γραπτό λόγο, ανέπτυξαν τα μαθηματικά, την αστρονομία και την αστρολογία και διαμόρφωσαν ακόμη και την ίδια την έννοια του χρόνου. Ορισμένες από τις σημαντικότερες εφευρέσεις των Σουμέριων ήταν:

• Ο τροχός
• Το πανί
• Γραφή
• Η αψίδα με στήριγμα (corbel)
• Αρδευτικά και γεωργικά εργαλεία
• Πόλεις
• Χάρτες
• Μαθηματικά
• Χρόνος και ρολόγια
• Αστρονομία και αστρολογία
• Φάρμακα και χειρουργική

Οι Σουμέριοι δημιούργησαν αυτές τις καινοτομίες στην προσπάθειά τους να βελτιώσουν τη ζωή τους, αλλά και λόγω αναγκαιότητας, η οποία προέκυψε μέσω της παρατήρησης ενός υπάρχοντος προβλήματος και της πρότασης μιας πιθανής λύσης. Ορισμένοι μελετητές αντιτίθενται στη χρήση των όρων "επιστήμη" ή "επιστημονική μέθοδος" όταν αναφέρονται στις εφευρέσεις και τις καινοτομίες των Σουμερίων/Μεσοποτάμιων, επειδή η θρησκεία έπαιζε σημαντικό ρόλο στη ζωή των ανθρώπων. Έτσι η θέληση των θεών θεωρούνταν ο τελικός και μοναδικός παράγοντας για τον τρόπο λειτουργίας του σύμπαντος και της ζωής στη γη.

Ακόμα κι έτσι, η "επιστημονική μέθοδος" είναι ο ακριβέστερος όρος για τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι "εξελίσσονταν", διότι οι Μεσοποτάμιοι, ενώ τηρούσαν μια θεϊστική αντίληψη για τη ζωή, επέτρεψαν στον εαυτό τους να φανταστούν έναν κόσμο που λειτουργούσε σύμφωνα με ορισμένους φυσικούς νόμους, και προσπαθώντας να ανακαλύψουν τον τρόπο αυτό, έθεσαν τα θεμέλια για την επιστημονική έρευνα, η οποία θα αναπτυσσόταν αργότερα από τους Αιγύπτιους και στη συνέχεια από τους Έλληνες στοχαστές και θα συνεχιζόταν μέχρι σήμερα.

Υποκείμενη Μορφή

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι της αρχαίας Μεσοποταμίας ασχολούνταν με το ίδιο είδος επιστημονικής έρευνας με τον ίδιο τρόπο που θα ασχολούνταν κάποιος σήμερα. Όσοι αντιτίθενται στη χρήση της λέξης "επιστήμη" ή του όρου "επιστημονική μέθοδος" όσον αφορά τη Μεσοποταμία έχουν δίκιο. Οι Μεσοποτάμιοι πίστευαν ότι οι θεοί είχαν δημιουργήσει την τάξη μέσα από το χάος και στη συνέχεια είχαν δημιουργήσει τους ανθρώπους ως συνεργάτες τους για να διατηρήσουν αυτή την τάξη. Δεδομένου ότι οι θεοί ήταν η βασική αιτία όλων των πραγμάτων, ορατών ή αόρατων, ο στόχος των διαφόρων καινοτομιών ή εφευρέσεων φαίνεται ότι ήταν να κατανοήσουν πώς λειτουργούσε αυτή η τάξη και να εργαστούν με τους θεούς για τη διατήρησή της.

Αυτή η διατήρηση είχε τη μορφή της βελτίωσης των βασικών "πραγμάτων" της ζωής που είχαν δοθεί στους ανθρώπους. Αυτό απαιτούσε την παρατήρηση των ανθρώπων, τη διαμόρφωση κάποιου είδους υπόθεσης για το πώς λειτουργούσε μια πτυχή της ζωής, τη δοκιμή αυτής της υπόθεσης και ένα συμπέρασμα. Αν και αυτό στις μέρες μας ακολουθεί την ουσιαστική μορφή της "επιστημονικής μεθόδου", ο τελικός λόγος για κάθε παρατηρήσιμο φαινόμενο ήταν οι θεοί και έτσι αντί να ρωτάμε γιατί κάτι λειτουργούσε όπως λειτουργούσε, το ερώτημα θα ήταν πώς λειτουργούσε και πώς θα μπορούσε να βελτιωθεί σύμφωνα με το ρόλο της ανθρωπότητας ως συνεργάτες των θεών.

Ένας αρχαίος Σουμέριος αγρότης δεν θα ρωτούσε "Γιατί τα χωράφια μου είναι άγονα, ενώ τα χωράφια του γείτονά μου είναι γόνιμα;", διότι η προφανής απάντηση ήταν ότι αυτό ήταν το θέλημα των θεών. Το ερώτημα θα ήταν "Πώς μπορώ να επηρεάσω τη θέληση των θεών για να κάνουν τα χωράφια μου γόνιμα;". Θα μπορούσε να σημαίνει ότι οι θεοί απλώς απαιτούσαν μεγαλύτερες πράξεις αφοσίωσης από αυτόν τον αγρότη, αλλά θα μπορούσε επίσης να σημαίνει ότι οι θεοί ήθελαν το άτομο να κάνει κάτι που δεν θα έκανε διαφορετικά, έτσι σκόπιμα του έδωσαν αυτή την πρόκληση, ώστε να εφεύρει το σύστημα άρδευσης, και περισσότεροι άνθρωποι χάρη σε αυτόν τον έναν αγρότη να έχουν τώρα νερό για τη γη τους.

Η αναγκαιότητα φαίνεται ότι ήταν πράγματι η μητέρα της εφεύρεσης, αλλά όλες αυτές οι εφευρέσεις ήταν σύμφωνες με την υποκείμενη μορφή του οργανωμένου κόσμου των θεών. Τα πράγματα ήταν όπως ήταν, και το καθήκον του καθενός ήταν να αναλάβει τις προκλήσεις που του παρέδωσαν οι θεοί, να βελτιώσει ό,τι μπορούσε να βελτιωθεί και να αποδεχτεί ό,τι δεν μπορούσε να αλλάξει.

Ο Τροχός, το Πανί και η Γραφή

Οι δύο μεσοποταμιακές εφευρέσεις που θεωρούνταν πιο σημαντικές είναι η γραφή και ο τροχός. Αν και ορισμένοι μελετητές υποστηρίζουν ότι ο τροχός προήλθε από την Κεντρική Ασία (επειδή εκεί βρέθηκε ο αρχαιότερος τροχός στον κόσμο), είναι γενικά αποδεκτό ότι η έννοια προήλθε από το Σούμερ λόγω της παραγωγής κεραμικών. Ο τροχός πιστεύεται ότι αναπτύχθηκε από την ανάγκη να κατασκευάζονται καλύτερα και περισσότερα κεραμικά σε λιγότερο χρόνο. Ο τροχός του κεραμεικού προσαρμόστηκε στη συνέχεια για τη δημιουργία αμαξών και αργότερα αρμάτων, για τη μεταφορά αγαθών και την ταχύτερη μετακίνηση από το ένα μέρος στο άλλο.

Το ίδιο παράδειγμα πιστεύεται ότι ισχύει και για την εφεύρεση του πανιού, η οποία πιθανότατα ξεκίνησε απλώς από την παρατήρηση της επίδρασης του ανέμου σε ένα κομμάτι ύφασμα, ενδεχομένως όταν αυτό στέγνωνε μετά το πλύσιμο. Ένα μεγαλύτερο ύφασμα, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι θα έπιανε περισσότερο αέρα και θα μπορούσε να βοηθήσει κάποιον να πλεύσει στα ποτάμια πιο εύκολα αλλά και πιο γρήγορα. Αυτό θα ήταν ιδιαίτερα σημαντικό για το εμπόριο, δεδομένου ότι οι πλωτές οδοί ήταν η προτιμώμενη διαδρομή, αλλά ήταν πιο δύσκολο και πιο αργό να πορευτεί κανείς αντίθετα με το ρεύμα προς τα πάνω παρά προς τα κάτω. Το πανί θα διόρθωνε αυτό το πρόβλημα παρέχοντας δύναμη ανέμου που θα συμπλήρωνε ή θα αντικαθιστούσε τους κωπηλάτες.

Η γραφή εφευρέθηκε γύρω στο 3600-3500 π.Χ. ως μέσο μετάδοσης πληροφοριών σε μεγάλες αποστάσεις στο εμπόριο. Η παλαιότερη γραφή ήταν υποτυπώδη εικονογράμματα που μπορούσαν να μεταφέρουν πληροφορίες του τύπου "δύο πρόβατα - ναός στο Ουρούκ", αλλά δεν μπορούσαν να διευκρινίσουν ποιος ήταν ο σκοπός των δύο προβάτων, αν έπρεπε να μεταφερθούν στο ναό ή από το ναό, αν ήταν νεκρά ή ζωντανά. Ο μελετητής Σάμουελ Νώα Κράμερ σχολιάζει:

Πιθανόν... πριν από πέντε χιλιάδες χρόνια οι Σουμέριοι, ως αποτέλεσμα των οικονομικών και διοικητικών τους αναγκών, κατέληξαν στην ιδέα της γραφής σε πηλό. Οι πρώτες τους προσπάθειες ήταν πρόχειρες και εικονογραμμικές- μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν μόνο για τις απλούστερες διοικητικές σημειώσεις. Όμως, στους αιώνες που ακολούθησαν, οι Σουμεριοί γραφείς και δάσκαλοι τροποποίησαν και διαμόρφωσαν σταδιακά το σύστημα γραφής τους σε τέτοιο βαθμό, ώστε να χάσει εντελώς τον εικονογραφικό του χαρακτήρα. Έτσι, έγινε ένα ιδιαίτερα συμβατικό και καθαρά φωνητικό σύστημα γραφής. Στο δεύτερο μισό της τρίτης χιλιετίας π.Χ., η τεχνική γραφής των Σουμερίων είχε γίνει αρκετά ευέλικτη ώστε να εκφράζει χωρίς δυσκολία τις πιο περίπλοκες ιστορικές και λογοτεχνικές συνθέσεις.(Η ιστορία αρχίζει από το Σούμερ, xxi)

Αυτό το σύστημα γραφής είναι γνωστό ως σφηνοειδής, από το λατινικό cuneus που σημαίνει "σφήνα", επειδή οι λέξεις γράφονταν πιέζοντας μια σφηνοειδή γραφίδα σε υγρό πηλό που στη συνέχεια αποξηρανόταν. Οι ίδιοι οι Σουμέριοι δεν αποκαλούσαν τη γραφή τους σφηνοειδή - πρόκειται για μια σύγχρονη ονομασία - ούτε κανένας από τους άλλους πολιτισμούς που τη χρησιμοποίησαν αργότερα. Η σφηνοειδής γραφή εξαπλώθηκε από το Σούμερ και τελικά χρησιμοποιήθηκε από τους άλλους μεγάλους πολιτισμούς της Μεσοποταμίας και της Ανατολίας, μεταξύ των οποίων:

• Ακκάδιοι
• Ασσύριοι
• Βαβυλώνιοι
• Ελαμίτες
• Χάτι
• Χετταίοι
• Χουρίτες

Ήδη από το 3200 π.Χ., αυτό το σύστημα γραφής ήταν ήδη αρκετά προηγμένο ώστε να απαιτεί ένα είδος λεξικού - γνωστό ως λεξικά κείμενα - το οποίο όριζε ορισμένα σύμβολα ως λέξεις. Έτσι, έδινε τις μεταφράσεις του συμβόλου-λέξης στα σουμεριακά, ακκαδικά και χετταϊκά. Η σφηνοειδής γραφή χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία κάθε είδους εγγράφου που θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί σήμερα, από προσωπικές επιστολές μέχρι επιχειρηματικές συμφωνίες, συμβόλαια γης, αποδείξεις, λογαριασμούς, νομικές ανακοινώσεις, ιστορίες και λογοτεχνία. Το Έπος του Γκιλγκαμές γράφτηκε σε σφηνοειδή γραφή, όπως και οι ύμνοι της Ενεδουάννας και τα αριστουργήματα του είδους της Μεσοποταμιακής Λογοτεχνίας Ναρού. Το σύστημα γραφής παρέμεινε σε χρήση έως ότου αντικαταστάθηκε από την αλφαβητική γραφή κάποια στιγμή γύρω στο 100 π.Χ.

Γεωργία, Αρχιτεκτονική και Κράτος

Στον τομέα της γεωργίας, οι Σουμέριοι δημιούργησαν τις πρακτικές άρδευσης, το σπορείο, το άροτρο και την αξίνα, ενώ φαίνεται ότι ανακάλυψαν επίσης τη συσκευή που είναι γνωστή ως Κοχλίας του Αρχιμήδη πολύ πριν από τους Έλληνες. Ο κοχλίας του Αρχιμήδη είναι μια συσκευή που αντλεί νερό από χαμηλότερα σε υψηλότερα επίπεδα (όπως τα υπόγεια ύδατα σε αρδευτικές τάφρους). Η ζυθοποιία και ο κάδος του ζυθοποιού αναπτύχθηκαν επίσης από τις γεωργικές πρακτικές, καθώς η μπύρα πιστεύεται ότι ανακαλύφθηκε μέσω της ζύμωσης των σπόρων. Οι Σουμέριοι επινόησαν επίσης μια κυβερνητική γραφειοκρατία, η οποία επέβλεπε και ρύθμιζε την παραγωγή και τη διανομή των καλλιεργειών. Ο Κράμερ σημειώνει:

Ενώ οι Σουμέριοι έδιναν μεγάλη αξία στο άτομο και στα επιτεύγματά του, υπήρχε ένας κυρίαρχος παράγοντας που ενίσχυε ένα ισχυρό πνεύμα συνεργασίας μεταξύ ατόμων και κοινοτήτων: η πλήρης εξάρτηση του Σουμερίου από την άρδευση για την ευημερία του - και μάλιστα για την ίδια την ύπαρξή του. Η άρδευση είναι μια περίπλοκη διαδικασία που απαιτεί κοινοτική προσπάθεια και οργάνωση. Τα κανάλια έπρεπε να σκάβονται και να διατηρούνται σε συνεχή επισκευή. Το νερό έπρεπε να μοιράζεται δίκαια μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων. Για να διασφαλιστεί αυτό, ήταν υποχρεωτική μια δύναμη ισχυρότερη από τον μεμονωμένο γαιοκτήμονα ή ακόμη και από τη μεμονωμένη κοινότητα: εξ ου και η ανάπτυξη των κυβερνητικών θεσμών και η άνοδος του κράτους των Σουμερίων.(Σουμέριοι, 5)

Η έννοια του κράτους αναπτύχθηκε από μικρές κοινοτικές οργανώσεις, γνωστές ως "νοικοκυριά", των οποίων τα μέλη δεν ήταν όλοι συγγενείς εξ αίματος, αλλά μοιράζονταν ένα κοινό συμφέρον και, συνήθως, κάποια ποσότητα γης. Μια αυστηρή ιεραρχία κυβερνούσε τα νοικοκυριά με έναν "μεγάλο άνδρα" (γνωστό ως ensi και αργότερα ως lugal) στην κορυφή, τη σύζυγό του από κάτω και άλλους που ακολουθούσαν έως τους ανειδίκευτους εργάτες. Τα αρχικά νοικοκυριά εξελίχθηκαν τελικά σε κυρίαρχους οίκους καθώς αναπτύχθηκαν οι πόλεις και εμφανίστηκε η έννοια της βασιλείας.

Οι πόλεις είχαν ως επίκεντρο το συγκρότημα των ναών και τα συγκροτήματα αυτά απαιτούσαν την ανάπτυξη μνημειακής αρχιτεκτονικής για να τιμήσουν τους θεούς που θα ζούσαν σε αυτά. Κάθε πόλη είχε τον δικό της ναό και τον δικό της θεό, και για την κάθε μια θα έπρεπε το συγκρότημα των ναών της να είναι πιο εντυπωσιακό από κάθε άλλο. Πέρα όμως από τον ναό, οι πόλεις απαιτούσαν κτίρια με πόρτες, διαδρόμους και δωμάτια και έπρεπε να βρεθούν κάποια μέσα για να τα διαμορφώσουν. Ο μελετητής Στέφεν Μπέρτμαν εξηγεί πώς αντιμετωπίστηκε αυτή η πρόκληση:

Η μηχανική λύση αποδείχθηκε ότι ήταν η αψίδα, μια σουμεριακή εφεύρεση της τέταρτης χιλιετίας π.Χ. Η αψίδα δημιουργούσε ένα άνοιγμα ενώ ταυτόχρονα συγκρατούσε κάποιο βάρος. Το μυστικό της ήταν να μεταφέρει αυτό το βάρος προς τα έξω και στη συνέχεια προς το έδαφος, αντί να το συγκρατεί αποκλειστικά πάνω του. Χτίζοντας μια σειρά από τέτοιες καμάρες πλάτη με πλάτη, οι μηχανικοί ήταν σε θέση να κατασκευάσουν θόλους που χρησίμευαν ως σήραγγες. Εκτός από τη δημιουργία διαδρόμων, η αψίδα ήταν ένας ισχυρός και αποτελεσματικός τρόπος στήριξης μιας ανωδομής: λόγω του ανοίγματός της, απαιτούσε λιγότερα τούβλα ή πέτρες από έναν τοίχο παρόμοιου μεγέθους που έφερε παρόμοιο βάρος. (190)

Το πρώτο από αυτά ήταν η αψίδα με στηρίγματα (corbel) (κατασκευασμένη από "σκαλοπάτια" που τοποθετούνται σε μια σειρά που στενεύουν σταδιακά και κλείνουν στην κορυφή), η οποία αργότερα εξελίχθηκε στην πραγματική αψίδα. Η καμάρα με στυρίγματα θα χρησιμοποιούνταν και από άλλους πολιτισμούς, από τους Αιγύπτιους έως τους Έλληνες και, ως γνωστόν, από τη Ρώμη.

Καθώς οι πόλεις επεκτείνονταν, μεγάλωνε και το εμπόριο και δημιουργήθηκαν χάρτες για τη μέτρηση της απόστασης και της κατεύθυνσης μεταξύ των πόλεων-κρατών του Σούμερ και εκείνων της βόρειας Μεσοποταμίας, καθώς και μακρινών περιοχών όπως η Αίγυπτος και η Ινδία. Οι χάρτες κατασκευάζονταν είτε με αποτυπώματα σε υγρό πηλό - κατά τα πρότυπα της σφηνοειδούς γραφής - είτε με τη χάραξη εικόνων σε άλλα υλικά. Οι αποστάσεις μετρήθηκαν με μια άλλη μεσοποταμιακή καινοτομία: τα μαθηματικά.

Μαθηματικά, Χρόνος, & Αστρονομία/Αστρολογία

Τα μαθηματικά αναπτύχθηκαν πιθανότατα από το εμπόριο ως αναγκαιότητα στην τήρηση βιβλίων, αλλά ήταν σαφώς μια σημαντική πτυχή της αρχιτεκτονικής για τον σχεδιασμό και την κατασκευή των πόλεων και των ναών τους. Κατά τη διάρκεια της οικοδόμησης αυτών των μεγάλων πόλεων και των μεγαλοπρεπών κατασκευών, οι Σουμέριοι φαίνεται ότι επινόησαν το μαθηματικό παράδειγμα του Πυθαγόρειου θεωρήματος αιώνες πριν από τη ζωή του Πυθαγόρα. Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη, δεδομένου ότι οι πόλεις της Μεσοποταμίας ήταν γνωστές ως μεγάλα κέντρα μάθησης και πολιτισμού - κυρίως η Βαβυλώνα από το 1792 έως το 600 π.Χ. περίπου, όπου λέγεται ότι σπούδασε ο Έλληνας φιλόσοφος Θαλής ο Μιλήσιος.

Οι Μεσοποτάμιοι ανέπτυξαν ένα εξαιρετικά εξελιγμένο εξηνταδικό μαθηματικό σύστημα (βάση το 60, ενώ η σημερινή βάση είναι το 10). Το σύστημα αυτό περιελάμβανε πρόσθεση, αφαίρεση, πολλαπλασιασμό, διαίρεση, άλγεβρα, γεωμετρία, αντίστροφα, τετράγωνα και τετραγωνικές εξισώσεις. Η εξηνταδική βάση τους ενέπνευσε να δημιουργήσουν τον χρόνο με βάση την έννοια του 60, και έτσι η ώρα ορίστηκε ως 60 λεπτά και το λεπτό ως 60 δευτερόλεπτα. Ο χρόνος μετριόταν με ένα ηλιακό ρολόι ή ένα ρολόι νερού και η περίοδος της ανατολής του ήλιου μέχρι τη δύση και την εκ νέου ανατολή του διαιρέθηκε σε περιόδους των 12 για το φως της ημέρας και των 12 για το σκοτάδι, δημιουργώντας την 24ωρη ημέρα.

Αυτές οι ημέρες υπολογίζονταν στη συνέχεια για να συνθέσουν ένα έτος και, προκειμένου να γνωρίζουμε ποιες εποχές του έτους ήταν βέλτιστες για τις ανάλογες δραστηριότητες. Επίσης αναπτύχθηκε η αστρονομία για να καταγράψει τα αστέρια και να καθορίσει τις εποχές και αυτό οδήγησε στη δημιουργία του ημερολογίου. Οι Μεσοποτάμιοι χρησιμοποιούσαν ένα σεληνιακό ημερολόγιο στο οποίο κάθε μήνας αρχίζει με την πρώτη εμφάνιση της ημισελήνου. Οι αρχικές προσπάθειες για τον ορισμό ενός έτους δεν καθόριζαν ένα πραγματικό ηλιακό έτος, αλλά, μέχρι τον 17ο αιώνα π.Χ., η αστρονομία είχε εξελιχθεί σε σημείο όπου το έτος, καθώς και άλλοι χρονικοί κύκλοι, ήταν σαφώς καθορισμένοι.

Η χαρτογράφηση των άστρων ερμηνεύτηκε, όπως και όλα τα άλλα, ότι ενεργούσε σύμφωνα με τη θέληση των θεών και έτσι ήταν φυσικό ότι, τελικά, οι μάντεις θα ερμήνευαν ορισμένα αστρονομικά φαινόμενα ως μηνύματα από τους θεούς - και έτσι δημιουργήθηκε η αστρολογία. Η μαντεία ασκούνταν στη Μεσοποταμία πριν από τη δημιουργία της αστρολογίας μέσω της θυσίας ζώων και της ερμηνείας των εντέρων τους ή με παρόμοιες μεθόδους. Η αστρολογία, ωστόσο, κατέληξε να κυριαρχήσει στη μαντεία, επειδή τα ζώδια θεωρούνταν σαφέστερο μήνυμα των θεών σχετικά με το μέλλον ενός "έθνους" ή ενός ατόμου, ακόμη και τον χαρακτήρα του. Τα ζώδια και ο προσδιορισμός των βασικών χαρακτηριστικών και της βραχυπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης μοίρας ενός ατόμου ήταν έννοιες που δημιουργήθηκαν για πρώτη φορά στη Μεσοποταμία, προτού αναπτυχθούν αργότερα από τους Αιγύπτιους και τους Έλληνες.

Ιατρική & Γιατροί

Το ίδιο μοντέλο ισχύει και για την υγειονομική περίθαλψη, καθώς πολλές από τις πρακτικές που συνδέονται με την Αίγυπτο και την Ελλάδα προέρχονται από τη Μεσοποταμία. Η Σουμεριακή θεά της υγείας και της θεραπείας ήταν η Γούλα (αργότερα γνωστή σε άλλες περιοχές ως Νινκάρρακ και Νινισίννα) που συχνά απεικονιζόταν με την παρουσία του σκύλου της, καθώς οι σκύλοι συνδέονταν επίσης με τη θεραπεία, την υγεία και την προστασία. Μαζί με τον σκύλο της, η Γούλα φρόντιζε τους ανθρώπους με τη βοήθεια της συντρόφου της Pabilsag, της κόρης της Gunurra και των δύο γιων της Damu και Ninazu.

Η Ninazu συνδεόταν με την καθημερινή υγεία αλλά και με τον θάνατο και τον τρόπο που πεθαίνει κάποιος, καθώς αυτός που έφευγε από τη ζωή έβρισκε ζωή στον άλλο κόσμο. Ο θάνατος δεν θεωρούνταν το τέλος της ζωής αλλά μια μετάβαση αν και, παρόλα αυτά, οι άνθρωποι προτιμούσαν να τον αναβάλλουν όσο το δυνατόν περισσότερο. Το σύμβολο του Ninazu ήταν η ράβδος η οποία περιπλέκεται με φίδια - καθώς τα φίδια αντιπροσώπευαν τη μεταμόρφωση είτε από την ασθένεια στην υγεία είτε από τη ζωή στη μετά θάνατον ζωή - και αργότερα θα εξελισσόταν στο κηρύκειο στην Ελλάδα, το οποίο, σήμερα, είναι το σύμβολο του ιατρικού επαγγέλματος.

Στη Μεσοποταμία υπήρχαν δύο τύποι γιατρών:

• Asu - ιατρός που συνταγογραφούσε διάφορες θεραπείες για ασθένειες ή τραυματισμούς
• Asipu - ένας ολιστικός θεραπευτής που βασιζόταν σε μαγικά ξόρκια, φυλαχτά και ξόρκια

Και οι δύο αυτοί επαγγελματίες αντιμετωπίζονταν με τον ίδιο σεβασμό και, σε ορισμένες περιπτώσεις, εργάζονταν μαζί. Τόσο οι γυναίκες όσο και οι άνδρες μπορούσαν να είναι γιατροί, αν και οι γυναίκες γιατροί ήταν σπάνιες.

Τα ιατρικά κείμενα της Μεσοποταμίας απαριθμούν διαγνώσεις και συνταγές καθώς και χειρουργικές τεχνικές και μεθόδους για την τοποθέτηση σπασμένων οστών. Η ασθένεια και ο τραυματισμός θεωρούνταν αποτέλεσμα αμαρτίας που θα έκανε το άτομο "άνισο" και θα εξόργιζε τους θεούς. Μια από τις ευθύνες του γιατρού, επομένως, ήταν να ζητήσει από τον ασθενή να ομολογήσει τις όποιες αδικίες του και να υποσχεθεί ότι θα κάνει κάτι καλύτερο στο μέλλον. Στη συνέχεια, ο γιατρός θα συνταγογραφούσε μια θεραπεία που θα επανέφερε τον ασθενή σε ισορροπία και θα ικανοποιούσε τους θεούς, οι οποίοι θα "διευκόλυναν" το άτομο και θα το επανέφεραν στην υγεία του.

Η εξομολόγηση του ασθενούς αντιστοιχεί στη μεταγενέστερη αρχαιοελληνική πρακτική, που προτάθηκε από τον Ιπποκράτη, σύμφωνα με την οποία ο γιατρός πρέπει να ξεκινά τη θεραπεία ρωτώντας τον ασθενή τι έκανε και τι μπορεί να προκάλεσε τον τραυματισμό ή την ασθένεια, γνωστή στη σύγχρονη εποχή ως λήψη ιστορικού του ασθενούς από τον γιατρό. Οι γιατροί πραγματοποιούσαν τακτικά χειρουργικές επεμβάσεις, κατανοούσαν ότι η καθαριότητα και το πλύσιμο των χεριών τους βελτίωναν την υγεία του ασθενούς (αν και δεν είχαν γνώση των μικροβίων) και αναγνώριζαν τη σημασία του σταθερού σφυγμού και άλλων σημείων γενικής ευεξίας. Χρησίμευαν επίσης ως σεξουαλικοί θεραπευτές, σύμβουλοι γάμου και εξορκιστές.

Συμπέρασμα

Η επιστήμη και η τεχνολογία της Μεσοποταμίας ενημέρωσαν τους μεταγενέστερους κλάδους άλλων πολιτισμών, οι οποίοι τις ανέπτυξαν περαιτέρω. Ο μελετητής Paul Kriwaczek συνοψίζει τη σημασία της συμβολής τους:

Έως ότου η βιομηχανική παραγωγή άρχισε να κατακτά τον κόσμο μας πριν από δύο αιώνες οι περισσότερες από τις βασικές τεχνολογίες που υποστήριζαν την ανθρώπινη ζωή, επινοήθηκαν για πρώτη φορά αυτή την εποχή και σε αυτό το μέρος του κόσμου: στο σπίτι ο κάδος της ζυθοποιίας, ο κλίβανος του αγγειοπλάστη και ο υφαντουργικός αργαλειός- στα χωράφια το άροτρο, η σπαρτική μηχανή και το αγροτικό καρότσι- στα ποτάμια και τα κανάλια η ανεμογεννήτρια και το ιστιοφόρο- στη μουσική η άρπα, η λύρα και το λαούτο- στην οικοδομική τεχνολογία τα ψημένα τούβλα, ο θόλος και η καμάρα corbel. (47)

Ο Σάμουελ Νώα Κράμερ, στο εμβληματικό έργο του History Begins at Sumer, διερευνά τις "39 Πρωτιές" - τριάντα εννέα πτυχές του πολιτισμού - πολλές από τις οποίες αποδόθηκαν αργότερα σε Έλληνες εφευρέτες - οι οποίες πρωτοεμφανίστηκαν στο Σούμερ κατά τη διάρκεια της Ουρούκ και της Πρώιμης Δυναστικής Περιόδου της Μεσοποταμίας. Αυτές οι πρόοδοι στον πολιτισμό, την επιστήμη και την τεχνολογία εξακολουθούν να αποτελούν βάση για τον κόσμο του σήμερα.