Yaralı Diz Katliamı

29 Aralık 1890 tarihindeki Yaralı Diz Katliamı, ABD askerleri tarafından Güney Dakota'daki Yaralı Diz Deresi'nde, çoğunluğunu Miniconjou halkının oluşturduğu, Lakota Siyu ulusuna ait 250'den fazla Kızıldereli'nin katledilmesiydi. ABD hükümeti olayı bir "savaş" olarak tanımlasa da, çoğu Kızıldereli hasta, silahsız ve kadın ve çocuklardan oluşmaktaydı.

Katliam, beyaz yerleşimciler, Indian Affairs Bürosu görevlileri ve ordu subayları arasındaki artan gerilimlerin bir sonucuydu ve Plains Indian ulusları arasında yaygın olan, barışçıl olsa da savaşa hazırlık olarak yorumlanan Hayalet Dansı hareketi ile ilgiliydi. Tecrübeli bir eski Kızıldereli Temsilcisi ve cerrah olan Valentine McGillicuddy (1849-1939), Hayalet Dansı'nı yetkililere dini bir hareket olarak açıklamasına rağmen, bu önerisi görmezden gelindi.

Kızıldereli Temsilcisi James McLaughlin (1842-1923), Güney Dakota'ya daha fazla askerin sevkedilmesini talep etti, ve bu askerler zaten 1887'deki Dawes Yasası'nın büyük Siyu Bölgesi'ni parçalayarak beyaz yerleşimcilere arazi sağlamış olması nedeniyle bir Siyu askeri tepkisi bekleniyordu.

29 Aralık 1890 sabahında, askerler Siyu'ları Yaralı Diz Deresi'nde silahsızlandırırken, bir tüfek patladı ve çadır kuran Siyu'yu kuşatan askerler ateş açtı. 25 ABD askeri, çoğunlukla dost ateş nedeniyle ölürken, 250-300 arasında Siyu katledildi.

Batıya Doğru Genişleme ve Çatışmalar

Amerika Birleşik Devletleri'nin batıya doğru genişlemesi, 1801 yılında başlamış olmasına rağmen, 1803 yılında Başkan Thomas Jefferson'ın (1801-1809 yılları arasında görev yapmıştır) Fransız hükümeti ile Louisiana Satın Alma anlaşmasını tamamlamasıyla artmıştır. Bu anlaşma, Kanada sınırından New Orleans'a ve Mississippi Nehri'nden Rocky Dağları'na kadar uzanan geniş bir arazi parçasını içermekteydi. Bu işlem, Amerika Birleşik Devletleri'nin topraklarını iki katına çıkardı ve vatandaşları batıda yerleşmeye davet etti.

Ancak çok geçmeden, bölgede zaten binlerce yıldır yaşayan ve kendileriyle hiçbir ilgisi olmayan iki hükümet arasında para alışverişi yapıldı diye topraklarını teslim etme zorunluluğu hissetmeyen insanlar olduğu anlaşıldı. Beyaz yerleşimciler ile Ova Kızılderilileri arasındaki çatışmalar 1810 gibi erken bir tarihte başlamış, 1823'te Siyu müttefikleri olan Arikara ile ABD Ordusu arasındaki Birinci Ova Kızılderili Savaşı (Arikara Savaşı) ile tırmanmış ve 1840-1890 yılları arasında artmıştır.

1845 yılında gazeteci John L. O'Sullivan (1813-1895), ABD'nin Teksas Cumhuriyeti'ni ilhak etmesini savunan bir makalesinde "Manifest Destiny" terimini ortaya attı. O'Sullivan, Başkan Jefferson'ın Amerika Birleşik Devletleri'nin "kıtaya yayılmak" için takdiri ilahi tarafından görevlendirildiği görüşünü tekrarladı. Bununla birlikte, vatandaşların batıya barışçıl bir şekilde yerleşeceğine inandığı için, o bölgenin orijinal sakinlerinin itiraz edebileceği ihtimalini asla göz önünde bulundurmadan, hiçbir zaman toprakların fethi çağrısında bulunmadı.

Bufalo Katliamı ve Savaş

Bufalo ve Ova Kızılderilileri birbirleriyle yakından ilişkiliydi, çünkü insanlar bufaloya sadece birincil besin kaynağı olarak güvenmekle kalmıyor, aynı zamanda hayvanı Yaratıcı'nın bir armağanı ve Yaratıcı ile iletişim kurma aracı olarak görüyorlardı. Bufalo (bizon) insanlara gıdanın yanı sıra temel kaynaklar da sağlıyordu, çünkü hayvanın her parçası alet, giysi, ayakkabı, tipis, kase, bardak, kaşık ve hatta yay ipi yapımında kullanılıyordu.

Yaklaşık 1840-1890 yılları arasında ABD hükümeti, Ova Kızılderili uluslarına boyun eğdirmek ve kıtalararası demiryolu ile batıya doğru genişlemenin önündeki bir engeli ortadan kaldırmak için bufaloların yok edilmesini teşvik etti. Bölgede 19. yüzyılın başında tahminen 60 milyon bufalo vardı ve gezinen sürüler rayların döşenmesine ve bozkırın sığırlar için otlaklara dönüştürülmesine engel oluyordu. ABD hükümeti, sık sık günde 100'den fazla bufalo öldüren av partilerine silah ve mühimmat sağladı. Aynı dönemde, Amerikan Yerlilerinin bölgelere zorla yerleştirilmesi de Manifest Destiny kavramının teşvik ettiği politikalara engel olarak görüldükleri için arttı.

Ova Kızılderilileri bufaloları ve topraklarını savunmuş, Komançi Savaşları (1836-1877) ve Bufalo Avcıları Savaşı (1876-1877) gibi çatışmaların yanı sıra 1876-1877 Büyük Siyu Savaşı da dahil olmak üzere günümüzde Ova Kızılderili Savaşları olarak bilinen birçok savaşta mücadele etmişlerdir. Haziran 1876'da Little Bighorn Savaşı'ndaki Siyu zaferinden sonra ABD Ordusu misilleme yaparak Siyu'ları ve müttefikleri Cheyenne ve Arapaho'ları bölgelere sürmüştür.

Hayalet Dansı

1869'da Paiute peygamberi Wodziwob (ö. yak. 1872), ahlaki olarak yaşamaları ve Ruh Dansı'nı (daha sonra "Hayalet Dansı" olarak yanlış çevrilmiştir) uygulamaları halinde insanlara eski yaşam tarzlarına geri döneceklerini vaat eden bir vizyon aldı ve bu vizyon büyük bir depreme neden olacak, herkesi ortadan kaldıracak ve ardından vizyonuna sadık kalanlara topraklarını geri verecekti.

Wodziwob'un 1872'deki ölümünden sonra hareket söndü ancak 1889'da Wodziwob'un takipçilerinden birinin oğlu olan Wovoka (Jack Wilson olarak da bilinir, 1856-1932) tarafından yeniden canlandırıldı. Wovoka, insanların şiddet karşıtı öğretilerini takip etmeleri, yalan söylemekten ve hırsızlıktan kaçınmaları ve Hayalet Dansı'nı uygulamaları halinde kaybedilen her şeyi geri kazanacakları daha az kıyametçi bir vizyon vaaz etti.

Ölen herkesin güzel bir ülkede büyük bufalo sürüleri arasında huzur içinde yaşadığı öbür dünyayı gördüğünü iddia ediyordu. Eğer insanlar Hayalet Dansını sadakatle uygularlarsa, beyaz adamlar barışçıl bir şekilde geri çekilecek ve geldikleri yere geri dönecekler, ölüler - ve bufalolar - Büyük Ovalara geri dönecek ve her şey eskiden olduğu gibi olacaktı.

Wovoka'nın vizyonu Caddo, Cheyenne ve Arapaho, Iowa, Osage, Otoe-Missouria, Pawnee, Quapaw ve Siyu gibi birçok Ova ulusu tarafından benimsendi. Siyu Şefi Kicking Bear (1845-1904) halkına dansı - ve muhtemelen giyen kişiye doğaüstü koruma sağladığı düşünülen Hayalet Gömleğini - tanıtmış ve büyük Siyu şefi ve tıp adamı Oturan Boğa'dan (1837-1890) dansın uygulanıp uygulanmaması konusunda tavsiye istemiştir. Oturan Boğa, yaşadığı Standing Rock Bölgesi'nde Hayalet Dansı gözlemleri için izin verdi, ancak kendisi katılmadı veya vizyonu savunmadı.

Dans, Kuzey Amerika Yerli Halkları tarafından geleneksel olarak sosyal etkinliklerin veya dini ritüellerin bir parçası olarak gerçekleştirilen Kızılderili çember dansına (yuvarlak dans) dayanıyordu. Dansçılar, genellikle kutsal hayat ağacını temsil eden merkezi bir ateş ya da direğin etrafında, davul ve ilahilerin ritmiyle bir daire şeklinde el ele tutuşur ve yan adım atarlardı.

Hayalet Dansı, her zaman merkezi bir nesne ya da davul içermediği ve özel olarak belirlenmiş şarkıcılar yerine ya da onlarla birlikte dansçıların kendileri ilahi söylediği için geleneksel çember dansından farklıydı. Ayrıca genellikle bir ya da daha fazla katılımcının havaya toprak atmasıyla başlar, bu da bir gün yeni bir dünya yaratılırken yerden kaldırılacaklarını ve sonra da yeniden kurulan bir dünyaya yerleştirileceklerini sembolize ederdi.

İlahilerin sesi yükseldikçe ve ritim hızlandıkça dansın hızı da artıyordu. İlk elden anlatılanlar, insanların transa geçerek 'öldüklerini' ve uyandıklarında Wovoka'nın bahsettiği, bufaloların hala büyük sürüler halinde ovalarda dolaştığı ve ölen herkesin huzur içinde yaşadığı güzel toprakları nasıl gördüklerini anlattıklarını aktarmaktadır.

Oturan Boğa'nın Tutuklanması ve Benekli Geyik'in Uçuşu

Wovoka'nın şiddet karşıtı vaazlar vermesine ve Hayalet Dansçıların hiçbirinin saldırganlık belirtisi göstermemesine rağmen, Standing Rock Bölgesini denetleyen Kızılderili Ajanı James McLaughlin, hareketin silahlı ayaklanmanın başlangıcı ve Siyu Savaşlarının devamı olduğuna inanıyordu. Bu doğrultuda bölgeye daha fazla asker gönderilmesini talep etti.

Eski Kızılderili Ajanı Valentine McGillycuddy dansın sadece dini bir ifade olduğunu ve savaşla hiçbir ilgisi olmadığını açıklasa da McLaughlin ihtiyatlı davranmayı tercih etti ve hareketin arkasındaki ruhani lider olduğunu iddia ettiği Oturan Boğa'nın tutuklanmasını emretti.

15 Aralık 1890'da McLaughlin, Amerikan yerlisi polis memurlarını Oturan Boğa'yı tutuklamak üzere Standing Rock'taki evine gönderdi. Oturan Boğa direnince diğer Siyular onu savunmak için harekete geçti ve çıkan kısa süreli çatışmada Oturan Boğa vurularak öldürüldü. Lakota Şefi Benekli Geyik (Koca Ayak olarak da bilinir, 1826-1890), Miniconjou halkıyla birlikte, Oturan Boğa'nın Hunkpapa halkı ona haberi getirdiğinde Cheyenne Nehri Kızılderili Bölgesi'ndeydi. McLaughlin'in listesinde sıranın kendisine gelmesinden korkan Benekli Geyik, 23 Aralık gecesi Kızıl Bulut'un (1822-1909) tavsiyesine başvurmak ve McLaughlin'le arasındaki sorunları barışçıl yollarla çözmek üzere Pine Ridge Bölgesi'ne doğru yola çıktı.

Katliam

Pine Ridge'e yolculuk, insanların çoğunun hasta olması, küçük çocuklarla seyahat etmeleri ve Benekli Geyik'in kendisinin zatürreden muzdarip olması nedeniyle yavaşladı. Beş gün sonra, 350 kişilik Hunkpapa ve Miniconjou Siyu grubu 28 Aralık'ta Yedinci Süvari Birliği tarafından durduruldu ve Yaralı Diz Deresi'nde kamp kurmaları emredildi. Benekli Geyik ve adamları emre uydular ve onlar kamplarını kurarken Albay James W. Forsyth (1834-1906) takviye kuvvetlerle geldi ve birliklerini Yerli kampını çevreleyen sırtın etrafında bir halka şeklinde konuşlandırarak aralıklarla dört Hotchkiss M1875 dağ topu (obüsün hafif bir öncüsü) yerleştirdi.

29 Aralık sabahı Albay Forsyth kamptan bir konsey ile bir araya gelerek tüm silahların teslim edilmesini talep etti. Bu toplantı devam ederken, kamptaki insanlardan bazıları Hayalet Dansı şarkılarını söylemeye başladı, bazıları da dansın başladığını işaret etmek için havaya avuç avuç toprak attı (bazı raporlara göre bunu tek başına şifacı Sarı Kuş yaptı ya da başlattı). Yedinci Süvari Birliği zaten gergindi çünkü birçoğu Little Bighorn Muharebesi'nin gazileriydi ve Custer'ın yenilgisinin sonuçlarını ilk elden görmüşlerdi; ikinci olarak da Büyük Siyu Bölgesi'nin parçalanması ve zorunlu yer değiştirmelerin ardından Yerlilerin düşmanca davrandığı konusunda bilgilendirilmişlerdi ve bu nedenle şarkı söylemeyi ve toprak atmayı bir saldırı hazırlığı olarak yorumladılar.

Bundan sonra neler olduğuna dair anlatılanlar farklılık gösterse de aşağıdaki bilgiler genel kabul görmektedir. Forsyth'in Yerli konseyi ile toplantı yaptığı sırada askerler kampta halkı silahsızlandırıyordu ve sağır olan Kara Çakal adlı bir Siyu teslim olmak için tüfeğini taşırken, silahını isteyen bir asker tarafından kendisine yaklaşıldı. Kara Çakal onu duymayınca asker onu yakaladı ve o da direndi. Askerle boğuşurken tüfek ateş aldı ve askerler anında kampa ateş açtı. Hotchkiss topları patlayan mermiler atarak insan gruplarını ayrım gözetmeksizin öldürürken, tüfekler ve hafif silahlar ya kaçmaya ya da kendilerini savunmak için bir yol bulmaya çalışan kişileri seçti.

Kamptan kaçmayı başaranlar takip edildi, yakalandı ve kurşuna dizildi. Daha sonra kamptan 3 mil uzakta cesetler bulundu, cesetlerin yerdeki pozisyonları herhangi bir direniş göstermeden kaçmaya çalışırken öldürüldüklerini açıkça gösteriyordu. Kayıplara ilişkin tahminler ilk başta 150 Yerli olarak verilmiş, ancak daha sonra 250'nin üzerine çıkarılmış, bazıları 300'e kadar çıkmıştır. ABD Süvarilerinin zayiatı 25 ölüdür ve bunların çoğu dost ateşinden kaynaklanmıştır.

Sonrası

Siyu doktoru ve yazar Charles Eastman (Ohiyesa olarak da bilinir, y. 1858-1939) üç gün sonra müstakbel eşi Elaine Goodale (y. 1863-1953) ile birlikte yaralılara yardım etmek üzere sivil cenaze ekibiyle birlikte katliam bölgesine gitti. Yaşadıklarını kısmen şöyle anlatan bir yazı kaleme aldı:

Yedinci Süvari Alacakaranlıkta yirmi beş ölü ve sanırım otuz dört yaralı ile geri döndü, bunların çoğu Kızılderilileri kuşatmış olan kendi yoldaşları tarafından yaralanmıştı ve Kızılderililerin çok azında silah vardı. Geri getirdikleri otuz ya da daha fazla Kızılderili yaralının çoğu kadın ve çocuktu, aralarında kundaktaki bebekler de vardı. Herkese yetecek kadar çadır olmadığından, Bay Cook bize Noel ağacının hala durduğu misyon şapelini geçici bir hastane olarak önerdi. Sıraları söktük ve [soğuk] zemini saman ve yorganlarla kapladık. Orada zavallı yaratıkları yan yana sıralar halinde yatırdık ve geceyi elimizden geldiğince onlara bakmaya adadık. Birçoğu mermi parçalarıyla korkunç bir şekilde parçalanmıştı ve çektikleri acı korkunçtu.

(Townsend, 144)

Siyu'lar arasındaki ilk ölü sayısı 150 olarak verilmişti çünkü ilk 146 ya da 150 ceset 3 Ocak 1891'de toplu bir mezara gömülmüştü ancak o sırada oraya gömülmeyen ve daha sonra bulunup gömülen, aralarında Benekli Elk ve Kara Çakal'ın da bulunduğu çok daha fazla sayıdaki ceset hesaba katılmamıştı.

Siyu'lara sempati duyan ve ayın başlarında hükümetin onların mağduriyetlerini giderme konusundaki çeşitli başarısızlıklarına işaret eden raporlar hazırlayan General Nelson A. Miles (d. 1839-1925), katliamı kınayarak Forsyth'i komutadan aldı, ancak bir Askeri Soruşturma Mahkemesi onu temize çıkardı ve daha sonra görevine iade edildi. Olay ABD hükümeti tarafından bir "savaş" olarak tanımlandığı için, katılanlardan 20'si Onur Madalyası ile ödüllendirildi; bunların arasında silahsız ve savunmasız Lakota'ları takip eden, yakalayan ve öldürenler de vardı.

Sonuç

Üç gün süren bir kar fırtınası cesetlerin hepsini olmasa da çoğunu gömdü ve böylece fotoğrafçılar cenaze töreniyle birlikte geldiklerinde ölü Lakota ve atların donmuş tarlalarda grotesk pozisyonlarda görüntülerini çektiler. Bu fotoğraflar beyaz nüfusta önemli bir öfke uyandırmadı çünkü olay medya tarafından bir "savaş" ve ölüler de savaş zayiatı olarak sunuldu. Fotoğraflar doğuda popüler merak konusu ve çok satan kitaplar haline geldi.

ABD hükümetinin olayın bir "muharebe" olduğu yönündeki ısrarı, bunun bir savaş durumu sırasında gerçekleşmiş olması gerektiği anlamına geliyordu ve bu nedenle ölenler cinayet değil savaş zayiatıydı. Kısa bir süre sonra Lakota savaşçısı Plenty Horses, Teğmen Edward Casey'i öldürdüğünde, hükümet "savaşın" aslında barış zamanında silahsız insanlara yönelik bir katliam olduğunu kabul etmeden onu mahkum edemeyeceği için bu "savaş durumu" nedeniyle beraat etti.

Yaralı Diz'de üç kez vurulan ve katliamda ailesini, karısını ve bebeğini kaybeden Iron Hail (Dewey Beard olarak da bilinir, y. 1858-1955) ve kardeşi Joseph Horn Cloud (1873-1920) katliamdan kısa bir süre sonra Yaralı Diz'den Kurtulanlar Derneğini kurarak yaralanmalar ve kayıplar için ABD hükümetinden tazminat talep etti. General Miles tarafından desteklendiler ve taleplerine ilişkin bir hükümet soruşturması başlatıldı, sonunda Lakota'ya katliam bölgesinden tarihi eser avcıları tarafından alınan mal kaybı için 20.000,00 dolar tazminat ödenmesi gerektiği sonucuna varıldı; can kaybından bahsedilmedi çünkü olay "savaş durumu" sırasında bir "muharebe" olarak anlaşıldı. Ancak hükümet bu konuda hiçbir zaman harekete geçmedi ve konunun kapanmasına ve ortadan kaybolmasına izin vermeyi tercih etti.

1903 yılında Yaralı Diz'den Kurtulanlar Derneği, 1965 yılında Ulusal Tarihi Dönüm Noktası ilan edilen ve bir yıl sonra Ulusal Tarihi Yerler Siciline dahil edilen alana bir anıt dikti. Olay, 1970 yılında Dee Brown tarafından yazılan tartışmalı çok satan kitap Kalbimi Yaralı Dize Gömün: Amerikan Batısının Kızılderili Tarihi'nin yayınlanmasının ardından ulusal çapta dikkat çekmiştir. Kitabın başlığı Stephen Vincent Benet'in 1931 yılında yazdığı ve katliamla hiçbir ilgisi olmayan, sadece Amerika'nın yer isimlerine bir saygı duruşu niteliğindeki Amerikan İsimleri şiirinin son dizesinden alınmıştır. Ancak bu dize 29 Aralık 1890'ın anısı nedeniyle özellikle Amerikan yerlileri arasında büyük yankı uyandırmıştır.

Bölge, 1973 yılında Pine Ridge Bölgesi'ndeki Yaralı Diz kasabasında Amerikan Kızılderili Hareketi üyeleri ile Siyu müttefikleri ve federal kolluk kuvvetleri arasında Kızılderili işlerinin yozlaşmış yönetimi ve bozulan antlaşmalar nedeniyle 71 gün süren bir açmaz olan Yaralı Diz İşgali (İkinci Yaralı Diz olarak da bilinir) ile tekrar ulusal bir önem kazandı; açmaz sona erdiğinde her iki şikayet de çözülmemişti.

Amerikan Kızılderili Hareketi, ABD hükümetinin Kızılderililere yönelik insanlık dışı politikalarıyla tarihsel bir rezonansa sahip olduğu için bilinçli olarak bu bölgeyi seçti. 1990 yılında ABD Kongresi 29 Aralık 1890'da yaşanan olaylardan dolayı üzüntülerini ifade eden bir karar kabul etti, ancak Siyu'lar tarih kitaplarında bir savaş olarak anılmaya devam eden Yaralu Diz Katliamı için hala hiçbir şekilde tazmin edilmedi.